زنجره، زنجرک دشتی (سرسر)

زنجره، زنجرک دشتی (سرسر)

جلوگیری از تخم ریزی و خسارت زنجره و پایین آوردن جمعیت زنجره(سرسر)

پودر سپیدان(کائولین)

موارد کاربرد:

سپیدان: ماده ای مماننعت کننده از تغذیه و تخم ریزی  حشرات است که با ایجاد پوشش سفید و یکنواخت بر روی گیاهان، موجب کاهش چشمگیر  خسارت حشرات و سایر عوامل  خسارتزای محیطی چون آفتاب سوختگی میوه و تنه و شاخه می گردد.

نحوه اثر:

دلایل مختلف برای تاثیر کائولین فراوری شده در کاهش خسارت حشرات و عواملی چون آفتاب سوختگی ذکر شده اند:

1.  پوشش سفید کننده و یکنواخت ایجاد شده و بوسیله کائولین بر روی گیاهان، موجب گمراهی حشرات در شناسایی میزبان و در نتیجه ممانعت از تخم ریزی و تغذیه آنان می گردد.

2.   انعکاس نور بوسیله پوشش سفید گیاه، موجب سردر گمی  و دورشدن برخی حشرات می گردد.

3.  چسبیدن پودر به پاهای حشراتی که بروی گیاه پوشش داده شده با کائولین فرود می آیند، برای آنان آزار دهنده بوده و باعث گریختن آنان می شود.

4.   برخی حشرات قادر نیستند بر روی پوشش کائولین تعادل خود را حفظ کنند و ناچار به ترک گیاه می شوند.

زنجره مو (سیرسیرک یا جیرجیرک دشتی)

زنجره مو

زنجره یکی از آفات مهم مو در ایران است. در تمام مناطق موکاری وجود دارد. علاوه بر مو به بسیاری از گیاهان دیگر مانند سنجد،‌ سیب، آلبالو، به، سپیدار، زبان گنجشک، نارون، ازگیل ژاپنی، تبریزی، پسته، انار، گلابی و هلو صدمه می‌زند.

نحوه خسارت زنجره :

حشره بالغ زنجره بر روی سرشاخه‌های مو و سایر درختان میزبان تخم ریزی می‌نماید و بر اثر تخم ریزی حشره قسمتی از بافت گیاه از فعالیت باز مانده و در روی آن برآمدگی‌هایی بوجود می‌آید که سبب شکنندگی سرشاخه می‌شود که این سرشاخه‌ها اغلب ضعیف و گاهی خشک می‌شوند ، پوره‌های آفت پس از خروج از تخم داخل خاک شده وبه مدت چهار سال با پنج مرحله سن پورگی روی ریشه‌های نازک درخت مستقر و پس از آن برای تغذیه، خرطوم خود رادر نسج ریشه فرو برده و به شدت شروع به تغذیه می‌کنند و بدینگونه با شیوع آفت در این باغات، پایه مو تدریجاً ضعیف و سرانجام خشک می شوند.

علائم ظاهری آلودگی و خسارت آفت زنجره :

1- کاهش رشد و ارتفاع گیاه

 2- کاهش طول و تعداد شاخه ها و کاهش اندازه و زردی برگها

 3- ضعف عمومی گیاه

4- وجود برآمدگیها و شکاف طولی زیگزاگی روی سرشاخه ها که داخل آن تخم های حشره وجود دارد

5- خشکیدگی و شکسته شدن سر شاخه ها

6- رشد مجدد چند سرشاخه از یک محل

7- در انگور خوشه ها و حبه ها کوچک و ضعیف و کاهش شدید محصول 8- وجود سوراخهایی تا قطر یک سانتی متر در خاک پای درخت.

شکل ظاهری آفت:

طول حشرات کامل نر حدود 24-20 میلی متر و طول حشرات کامل ماده حدود28-22میلی متر است، رنگ بدن زنجره مو سبز روشن است. رنگ و اندازه پوره ها در سنین مختلف (پنج سن پورگی) بسیار متفاوت است. رنگ پوره ها از سن یک تا سن پنج از صورتی به سفید، به کرم و نهایتاً سبز کم رنگ تغییر پیدا می کند و اندازه آنها نیز در حدود 2 میلی متر در سن یک به بیش از 30 میلی متر در سن پنجم می رسد اما رنگ چشمها در سنین مختلف تقریباً قرمز رنگ تا قهوه ای است.

زیست‌شناسی :

زنجره‌های کامل از اوایل تابستان به بعد در موستانها دیده می‌شوند. پس از خروج از جلد شفیرگی معمولاً پروازهای کوتاه می‌کنند. پس از ۵ تا ۷ روز جفتگیری کرده و یکی دو روز بعد تخمگذاری می‌نمایند. تخمها در دو ردیف به طور مورب داخل شاخه‌های چوبی نشده در طرفین شیاری که حشره با تخمریز خود می‌سازد قرار داده و روی ‌آنها را با ترشحات بدن می‌پوشاند. دوره رشد جنینی حدود یک ماه است. دوره زندگی حشرات کامل در طبیعت ۱۱ تا ۱۲ روز می‌باشد. تعداد متوسط تخم در یک زنجره ماده حدود ۳۰ تا ۳۵ عدد می‌باشد. پوره‌ها پس از خروج از تخم به زمین افتاده داخل خاک می‌شوند. پوره‌ها در کنار ریشه‌ها اتاقکی از گل برای خود ساخته از شیره گیاهی می‌ماند. پوره‌ها دوست دارند در شرایط کاملاً مرطوب زندگی کنند. دوران پورگی این آفت حدود چهار سال است. پوره‌های سن چهارم پس از پایان دوره تغذیه از خاک خارج شده و از تنه درختان یا قطعات سنگ و غیره بالا رفته تبدیل به مرحله‌ای که اصطلاحاً شفیره نا میده می‌شود، می‌گردند. بعد از طی مرحله شفیرگی جلد آنها با یک شکاف طولی از هم باز شده و حشره کامل بالدار از آن خارج می‌گردند. خاکهای رسی و سنگین برای فعالیت پوره‌ها مناسب‌تر است و این آفت در چنین خاکهایی خسارت بیشتری ایجاد می‌کند. طول دوره یک نسل ممکن است ۴ تا ۵ سال طول بکشد.

روشهای کنترل و مدیریت آفت:

الف :روشهای مدیریت آفت می تواند روی مراحل و موارد زیر متمرکز شود:

1- حذف یا کاهش معنی دار حشرات کامل

 2- جلوگیری از جفت گیری و یا تخم ریزی حشرات بالغ

 3- جلوگیری از ورود پوره های جوان به داخل خاک و روی ریشه ها

 4- حذف و یا کاهش جمعیت پوره های روی ریشه ها

5- جلوگیری از خروج پوره های سن آخر و جلوگیری از تبدیل آنها به حشره بالغ

ب:روشهای غیر شیمیایی موثر  :

1- هرس سرشاخه‌های آلوده به تخمریزی زنجره‌ها و سوزانیدن آنها

 2- استفاده از ارقام مقاوم

3- نحوه تربیت و هرس

4- آبیاری مرتب وکافی

 5- مدیریت علف های هرز

 6- بیل زدن وشخم زمین

 7 - تقویت درختان ( با استفاده از کودهای میکرو و ماکرو به صورت چالکود و محلولپاشی و استفاه از اسید هیومیک و فولیک و اسید آمینه برای ترمیم ریشه های صدمه دیده و تقویت رشد درخت )

8- اسفاده از تله ها

9- استفاده از ماسه در خاک سطحی باغ با شخم کردن و مخلوط کردن ماسه به خاک 

10- استفاده از عقیم کننده ها برای جلرگیری از جفت گیری 

11- استفاده از کود کلسیم در چندین نوبت

12- استفاده از کود سیلیس مایع در آبیاری 

13- محلولپاشی پودر سپیدان برای جلوگیری از تخم گذاری

ج: روشهای شیمیایی :

1- استفاده از سم دیازینون به مقدار 15 الی 20 لیتر در هکتار به همراه آبیاری در اواخر فروردین و یا اوایل اردیبهشت

2- استفاده از سم کونفیدور به مقدار 15 لیتر در هکتار به همراه آبیاری دراوایل فردوردین یا اوایل اردیبهشت

3- استفاده از سموم باکتری کش و فارچ کش در آبیاری برایپیشگیری از بیماریهای ریشه ها که توسط زنجره ها زخمی میشوند

> کود سیلیس  از خسارت زنجره به ریشه تا حدودی جلو گیری میکند یعنی تغذیه آفت از ریشه را کنترل میکند .

> دراوایل تیر ماه قبل از آن که زنجره ها از خاک بیرون آمده و شروع به پرواز و تخم ریزی نمایند با پودر سپیدان ( پودر کائولین) به مقدار 50 کیلو در هزار لیتر آب بر روی رختان انگور محلولپاشی شد . محلولپاشی پودر کائولین از تخم ریزی زنجره ها در حد زیاد جلوگیری نمود و همچنین باعث کاهش جمعیت زنجره ها در سال بعد گردید .

شپشک آرد آلود

شپشک آرد آلود

شپشک آرد آلود در حال حاضر به یکی از آفات مهم در اکثر مناطق کشاورزی گردیده است و خسارات قابل ملاحظه ای را وارد می نماید.

بدن حشره مزبور از گرد سفید رنگی پوشیده می باشد که به ظاهر بر روی بدن حشره آرد سفید ریخته شده است و از این نظر حشرات خانواده مزبور را شپشک آرد آلود نامیده اند.

شپشک آرد آلود 3 نسل کامل و یک نسل ناقص دارد. اولین نسل از هفته اول خرداد و نسل های بعدی به ترتیب اواخر تیر ، اوایل شهریور و اواخر مهر است.

زمستان گذرانی این آفت به صورت پوره های سن 2 و 3 و ماده بالغ و دستجات تخم می باشد.

حشره ماده بالغ تقریبا 300 تا 600 تخم می گذارد که روی آنها را با پشش آردمانند مومی می پوشاند . تخم ریزی به مدت 2 هفته ادامه دارد و حشره ماده بالغ بعد از تفریخ کامل تخم ها میمیرد .

تخم بین ترشحات آرد مانند قرار می گیرد 10 روز بعد،از تخم خزندگانی کوچک خارج می شوندو تا بالغ شدن حدود 4 تا 8 هفته در قسمت های مختلف گیاه زندگی می کنند.

وقتی پوره های زرد رنگ از تخم ها خارج می شوند این پوره ها به روی گیاهان ویا بخش مومی آرد مانند شروع به فعالیت میکنند .

دوره پوره گی شپشکها ی آرد آلود حدود یک ماه طول میکشد که البته به دمای محیط نیز وابسته می باشد .

حشرات ماده دارای سه مرحله پوره گی و حشرات نر دارای 5 مرحله پوره گی هستند .

گیاهان میزبان :

شپشکهای آرد آلود به گیاهان زیادی حمله می کنند و دامنه میزبانی وسیعی دارند به گونه ای که از مرکبات گرفته تا درختان میوه و گیاهان زینتی .

گیاهان زینتی میزبان شپشک آرد آلود  بیشتر گونه های مختلف بگونیا ،سرو، حسن یوسف ، نخل زینتی ، سیکاس ، کاتالیا، کلماتیس ، آرمایلیس  می باشند

هیچ یک از قسمت های گیاه از این آفت در امان نیست . تمام قسمتهای گیاه مانند ناحیه اتصال برگ به شاخه ها ، نواحی اتصال برگ به ساقه ها ، نواحی اتصال شاخه ها به یکدیگر ، پهنک برگ ، زیر برگها ، ناحیه اتصال ساقه به ریشه و نواحی دیگر مورد حمله شپشک آرد آلود قرار میگیرند .

شپشکها گیاهانی که دارای بافت های آبداروبا نیتروژن بالا در سطح برگ هستندرا بیشتر ترجیح میدهند.

شپشک ها عسلک تولید می کنند که موجب چسبناک شدن و شکل گیری قارچ دوده ای می شود و این مسئله موجب لکه های سیاه رنگ بر روی برگ گیاه می شود.

ترشح عسلک باعث جذب مورچه بر روی درختان می شودو کنترل مورچه خسارت شپشک را در حد زیادی کنترل می نماید چون  همزیستی مورچه و شپشک یکی از دلایل طغیان شپشکها می باشد  چرا که مورچه ها از شپشک ها در برابر دشمنان طبیعی حفاظت می کنندو شپشکها را به شاخه های جدید حمل کرده و انتقال می دهند .

محل فعالیت و تغذیه شپشک ها روی پوست میوه با تغییر رنگ و ایجاد برآمدگی های گال مانند همراه است.

نحوه خسارت :

ادامه فعالیت شپشک ها موجب خسارات زیادی در گیاهان میگردد

خسارات وارده عبارتند از :

 کاهش رشد ، زرد رنگ شدن برگها ، ریزش برگ های جوان ، خشک شدن شاخه ها ، کاهش فتوسنتز ، ترشح عسلک ، از بین رفتن شادابی گیاه ، بد فرمی گیاه و همچنین جذب قارچ های ساپروفیت .

دلیل خشک شدن شاخه ها که یکی از خسارتهای مهم شپشک آردآلود بر گیاهان میباشد تزریق ماده سمی از به شاخه گیاهان میباشد .

در شپشک های آرد آلود حشرات ماده ثابت بوده و پرواز نمی کنند ولی حشرات نر پرواز می کنند.

در انگور بعد از گلدهی از اوایل خرداد ماه شپشک ها فعالیت خود را شروع می کنند. پوره ها و حشرات کامل بر روی اندام های هوایی منتقل می گردند و شروع به مکیدن شیره گیاهی می کنند.

بهترین زمان استفاده از سموم زمانی است که پوره های سن یک از تخم خارج می شوند.

برای جلوگیری از طغیان آفت شپشک بهتر است:

1-       مورچه ها را از بین ببرید.

2-       از دادن کود ازته زیاد خود داری نمایید.

3-        همچنین از آبیاری زیاد پرهیز گردد.

4-       همچنین کود دهی زیاد انجام نگیرد.

مبارزه با شپشک آردآلود بخاطر پوشش پودی آرد مانند که زیر آن قرار میگیرد سخت بوده و کنترلش نیز مشکل میباشد. بهتر است برای از بین بردن پوشش آردی چندین نوبت از صابون محلولپاشیاستفاده گردد .

روشهای کنترل و مبارزه :

مبارزه بیولوژیک:

زنبور پارازیت و کفشدوزک کریپتالموس دشمنان طبیعی برای شپشک آردآلود محسوب میشوندو در کنترل آن نقش مهمی دارند .

همچنین اوکالیپتوس نیز به عنوان دور کننده این آفت عمل می کند.

مبارزه زراعی :

هرس شاخه های آلوده

استفاده از تله چسب برای به دام انداختن شپشکهای نر

پرهیز از آبیاری زیاد

پرهیزاز کود دهی زیاد

عدم استفاده زیاد از کود ازته

شستشوی مرتب گیاه با صابون محلولپاشی برای جلوگیری از آلودگی مجدد گیاه

کنترل و از بیرن بردن مورچه ها

مبارزه شیمیایی :

1-              سمپاشی زمستانه:

برای از بین بردن حشرات بالغ و تخم ها میتوان سمپاشی زمستانه انجام داد.

20لیتر روغن ولک +2 لیتر اتیون در هزار لیتر آب

( ویا استفاده از آفت کش پالیزین به مقدار 4 لیتر و روغن سیترال به مقدار 4 لیتر

2-استفاده از حشره کش های سیستمیک

3-محلولپاشی آفت کش پالیزین 5/2 لیتر به همراه2 لیتر  روغن سیترال در زمان مشاهده آفت شپشک آردآلود ( تکرارمحلولپاشی در صورت نیاز )

5-محلولپاشی آفت کش پالیزین 2 لیتر به همراه آفت کش تند اکسیر2 لیتر درهزار لیتر آب  ( تکرار در صورت نیاز )

6-سمپاشی سم اتیون 5/2 لیتر به همراه صابون محلولپاشی 2 لیتر در هزار لیتر آب (تکرار در صورت نیاز)

7- سمپاشی سم اتیون 2 لیتر به همراه آفت کش پالیزین به مقدار 2 لیتر در هزار لیتر آب

8-گوگرد پاشی بر روی درختان

9- استفاده از لعاب گوگرد و آهک بر روی تنه درختان

بهتر است همیشه قبل از سمپاشی و محلولپاشی آبیاری انجام گیرد .

حسن رونقی ملکی