ورمی کمپوست

ورمی کمپوست

با رشد روزافزون جمعیت، افزایش سطح رفاه وتنوع کمی و کیفی در مصرف مواد غذایی، توسعه صنایع تبدیلی و رشد پدیده شهرنشینی، دفع زباله و مواد زاید آلی به یک مشکل به ویژه در شهرهای بزرگ تبدیل شده است. امروزه فرآوری مواد زاید آلی به سه روش سوزاندن، دفن در محل های خاص و بازیافت یا استفاده مجدد انجام می پذیرد. روش بازیافت علاوه بر اینکه در حفظ محیط زیست و کاهش آلودگی موثر است میتواند مواد زاید را به عنوان مواد خام، مجددا در چرخه مصرف قرار دهد و از تخریب بیشتر محیط زیست پیشگیری کند. از بین انواع محصولات بازیافتی می توان به ورمی کمپوست ( vermicompost ) یا کمپوست کرمی که در کشورهای مختلف جهان با استقبال گسترده ای روبه رو شده است، اشاره کرد.

ورمی کمپوست، عبارت است از کود آلی بیولوژیک که دراثر عبور مداوم و آرام مواد آلی در حال پوسیدگی از دستگاه گوارش گونه هایی از کرم های خاکی و دفع این مواد از بدن کرم، حاصل می شود. این مواد هنگام عبور از بدن کرم آغشته به مخاط دستگاه گوارش (موکوس)،ویتامین ها و آنزیم ها شده که در نهایت به عنوان یک کود آلی غنی شده و بسیار مفید برای ساختمان و بهبود عناصرغذایی خاک، تولید و مورد مصرف واقع میگردد. بنابراین، ورمی کمپوست عبارت است از فضولات کرم به همراه درصدی از مواد آلی و غذایی بستر و لاشه کر مها.

ورمی کمپوست ماده ای شبیه به پیت ( peat ) است که به خوبی تغییر فرم یافته و ساختار، تخلخل، تهویه،زه کشی و ظرفیت نگهداری رطوبت آن در حد آلی می باشد.

تولید ورمی کمپوست تعداد ریز موجودات بیماری زای گیاهی( pathogenic microganisms ) را به شدت کاهش داده و بنابراین از این نظر برتری نسبی به کمپوست معمولی دارد. تولید کمپوست به عنوان یک فرآیند هوازی منجر به معدنی شدن ( mineralization ) نیتروژن می شود که در مورد تولید ورمی کمپوست، استفاده از کرم های خاکی باعث تسریع این روند می گردد. فرآیند هوموسی شدن که در مرحله رسیدگی ( Maturation stage ) کمپوست سازی اتفاق می افتد، در طول فرآیند تولید ورمی کمپوست،بزرگتر و سریع تر اتفاق می افتد. کود تولیدی در این روش به علت بالا بودن نسبت کربن به ازت ( C/N15 ) فاقدبوی نامطبوع و فعالیت حشرات مزاحم می باشد.

ولی مناسب ترین گونه برای تولید ورمی کمپوست، گونه Eisenia foetida بوده که به رنگ قهوه ای مایل به قرمز و کوچکتر از کر مهای خاکی معمولی می باشد.

گونه ایزینیا فتیوا که به آن کرم کود و کادیلاک کرم ها نیز گفته می شود، از بستری که شامل مواد نیمه پوسیده مانند کود گاوی، کود اسبی (کودها باید خشک باشند)، کاه و کلش غلات و برخی ضایعات و بقایای گیاهی می باشد، تغذیه میکند. 

مزایای ورمی کمپوست

ü       یک غذای کامل و متعادل برای گیاهان می باشد

ü       با دارا بودن مواد هورمونی رشد و نمو گیاه را سرعت می بخشد

ü       به نگهداری رطوبت در خاک کمک می نماید

ü       رنگ، طعم، بو و کیفیت گلها، سبزیجات و میوه را بهبود می بخشد

ü       حاصلخیزی خاک را افزایش می دهد

ü       فاقد هرگونه آلودگی میکروبی می باشد

ü       مواد بیوشیمیایی آن مقاومت گیاهان را به بیماری ها افزایش می دهد

خواص ورمی کمپوست

ü       سبک و فاقد هرگونه بو

ü       عاری از تخم علف های هرز

ü       حاوی میکرو ارگانیسم هوازی سفید مانند از تو باکترها

ü       بالا بودن میزان عناصر اصلی غذایی در مقایسه با سایز کودهای آلی

ü       دارا بودن عناصر میکرو مانند آهن، روی، مس و منگنز

ü       دارا بودن مواد محرکه که رشد گیاهی نظیر هورمون ها

ü       قابلیت بالای نگهداری آب و مواد غذایی

ü       فرآوری سریع تر از سایر کمپوست ها

ü       عاری از باکتری های غیر هوازی، قارچ هاو میکروارگانیسم های پاتوژن

ü       قابل مصرف در پرورش کلیه محصولات کشاورزی

ü       تداوم گلدهی گونه های مختلف گیاهان تزیینی

ü       حفظ رنگها و عطر گلها در طی زمان عرضه

ü       افزایش نسبت اسانسها و مواد موثر در گیاهان دارویی

ü       جلوگیری از زرد شدن و ریزش برگها

ü       بهبود جوانه زنی بذرها

ü       افزایش تداوم گلهای شاخه بریده در طی نگهداری در گلفروشی ها 

ویژگی های عمومی:

ü       افزایش مقاومت به استرس ها و تنش های محیطی

ü       ارتقاء مقاومت در برابر پاتوژنها و عوامل بیماری زای خاک

ü       کاهش و نهایتا حذف مصرف کودهای شیمیایی و مواد محرکه رشد خارجی

ü       افزایش نسبت تبدیل جوانه های رویشی به زایشی

ü       تشدید ریشه زایی و رشد قلمه ها

ü       حاوی سطح بالایی از عناصر ضروری برای رشد گیاهان

ü       تامین کننده عناصر اساسی در ایجاد عطر و طعم در محصولات کشاورزی

ü       افزایش زمان انبارداری محصولات جمع آوری شده با حفظ کیفیت

موارد و نحوه مصرف :

بصورت عام مصرف ورمی کمپوست محدودیتی نداشته و مقادیر پیشنهادی بصورت عمومی و تجربی مورد آزمایش قرار گرقته است و مصرف بیش از مقادیر پیشنهادی نیز باعث سوختن گیاه نمی گردد.

گلدانهای آپارتمانی:

به عمق ۲ الی ۵ سانتیمتر خاک گلدان را برداشته و کود ورمی کمپوست را جایگزین نموده و با خاک سطحی مخلوط کنید.در صورت جابجایی گلدان معادل ۲۰% الی ۴۰% از حجم گلدان جدید را کود ورمی کمپوست و الباقی را با خاک معمولی مخلوط نمائید.

باغچه های خانگی :

1 تا 2 کیلو گرم کود ورمی کمپوست در هرمتر مربع ( بصورت مخلوط با خاک سطحی).

گلها با آبیاری زهکشی  مانند بنفشه آفریقایی :

۲ تا ۳ قاشق کود ورمی کمپوست را در یک لیوان آب مخلوط و بعد ۲۴ ساعت، مایع بدست آمده را که ورمی تی (Vermi Tea) نام دارد را در ظرف زیر گلدان ریخته و گلدان را درون آن قرار دهید.

گیاهانی با ریشه غرق آبی مانند بامبو :

۲ تا ۳ قاشق کود ورمی کمپوست را در پارچه تنظیف پیچیده و به صورت تی بگ (Teabag) داخل گلدان آب قرار دهید.

صیفی جات:

۵/۱ تا ۵/۲ کیلوگرم کود ورمی کمپوست در هر متر مربع بصورت مخلوط با خاک سطحی به عمق ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر.

سبزی کاری:

مخلوط ۱۰% الی ۱۵% کود ورمی کمپوست با خاک گلدان یا خاک سطح باغچه، حداقل به عمق ۲ تا ۵ سانتی متر.

درختان همیشه سبز:

۳ تا ۵ کیلو گرم برای هر درخت به صورت چالکود.

نشا کاری و تکثیر:

۲۵ تا ۷۵ گرم برای هر نشا

نهال کاری:

۵۰۰ گرم برای هر نهال بصورت چالکود.

زمینهای زراعی:

۶ تا ۹ تن در هکتار بسته به نوع کشت و کیفیت خاک.