خاک

خاک

خاک‌ها مخلوطی از مواد معدنی و آلی هستند که از تجزیه و تخریب سنگ‌ها در نتیجهٔ هوازدگی بوجود می‌آیند که البته نوع و ترکیب خاک‌ها در مناطق مختلف بر حسب شرایط ناحیه فرق می‌کند. مقدار آبی که خاک‌ها می‌توانند بخود جذب کنند، از نظر کشاورزی و همچنین در کارخانه‌های راه‌سازی و ساختمانی دارای اهمیت بسیاری است که البته این مقدار در درجهٔ اول بستگی به اندازه دانه‌های خاک دارد.

هرچه دانه خاک ریزتر باشد، آب بیشتری را به خود جذب می‌کند که این خصوصیت برای کارهای ساختمان‌سازی مناسب نیست. بطور کلی خاک خوب و حد واسط از دانه‌های ریز و درشت تشکیل یافته‌است. تشکیل خاک‌ها به گذشت زمان، مقاومت سنگ اولیه یا سنگ مادر، آب و هوا، فعالیت موجودات زنده و بالاخره توپوگرافی ناحیه‌ای که خاک در آن تشکیل می‌شود بستگی دارد.

عوامل موثر در تشکیل خاک

سنگ‌های اولیه یا سنگ مادر

کمیت و کیفیت خاک‌های حاصل از سنگ‌های مختلف اعم از سنگهای آذرین، رسوبی و دگرگونی به کانی‌های تشکیل دهنده سنگ، آب و هوا و عوامل دیگر بستگی دارد. خاک حاصل از تخریب کامل سیلیکاتهای دارای آلومینیوم و همچنین سنگهای فسفاتی از لحاظ صنعتی و کشاورزی ارزش زیادی دارد. در صورتیکه خاک‌هایی که از تخریب سنگ‌های دارای کانی‌های مقاوم (از قبیل کوارتز و غیره) در اثر تخریب شیمیایی پدید آمده‌اند و غالبا شنی و ماسه‌ای می‌باشند فاقد ارزش کشاورزی می‌باشند. خاک مجموعه فعالی است که در حد فاصل اتمسفر ، آب و قشر جامد زمین تشکیل شده است که از اثر مشترک آب و هوا ، گیاهان و جانواران بر سنگ پدید آمده که پس از تکامل تدریجی به حد تعادل رسیده است. تکامل خاک از سه مرحله تشکیل شده است

پوشش گیاهی و فعالیت موجودات زنده

پوشش گیاهی قالب هرمنطقه و نوع و ترکیب مواد آلی حاصل از باقیمانده‌های گیاهی که مرتباً به خاک افزوده می‌شوند تأثیر به سزایی در خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک خاک دارند. تمایز انواع خاک‌ها از نقطه نظر کشاورزی به نوع و مقدار مواد آلی (ازت و کربن) موجود در آن بستگی دارد. بعنوان مثال نیتروژن و کربن موجود در اتمسفر بطور مستقیم قابل استفاده برای گیاهان نمی‌باشد. بلکه ترکیبات نیتروژن‌دار و کربن دار لازم برای رشد گیاهان باید به شکل قابل حل در خاک وجود داشته باشد که این عمل در خاک‌ها بوسیله فعالیت‌های زیستی برخی از گیاهان و باکتری‌ها انجام می‌شود. خاک‌ها معمولاً دارای یک نوع مواد آلی کربن‌دار تیره رنگی هستند که هوموس نامیده می‌شوند و از بقایای گیاهان بوجود می‌آید. از جمله تأثیرات فیزیکی مواد آلی موجود در خاک، ذخیره رطوبت بیشتر در این خاک‌ها در مقایسه با خاک‌های با شرایط فیزیکی مشابه ولی فاقد مواد الی می‌باشد.

زمان

هر قدر مدت عمل فرسایش کانی‌ها و سنگ‌ها بیشتر باشد عمل تخریب فیزیکی و شیمیایی کاملتر انجام می‌گیرد. زمان فرسایش کامل بسته به نوع سنگ، ساخت و بافت سنگ‌ها و نیز ترکیب و خاصیت تورق کانی‌ها متفاوت می‌باشد ولی بطور کلی سنگهای رسوبی خیلی زودتر تجزیه شده و به خاک تبدیل می‌شوند، در صورتیکه سنگهای آذرین مدت زمان بیشتری لازم دارند تا تجزیه کامل در آنها صورت گرفته و به خاک تبدیل گردند.

آب و هوا

وفور آب‌های نفوذی و عوامل آب و هوا از قبیل حرارت، رطوبت و غیره در کیفیت خاک‌ها اثر بسزایی دارند. جریان آبهای جاری بخصوص در زمین‌های شیب‌دار موجب شستشوی خاک‌ها می‌شوند و با تکرار این عمل مقدار مواد معدنی و آلی بتدریج تقلیل می‌یابد. اثر تخریبی اتمسفر همانطور که قبلا بیان گردید روی برخی از کانی‌ها موثر و عمیق می‌باشد و هر قدر رطوبت همراه با حرارت زیادتر باشد شدت تخریب نیز بیشتر می‌گردد. عامل زمان پس از تشکیل خاک اولیه منجر به تکامل ثانوی خاک و شکل گیری لایه بندی خاک، ساختمان خاک و جابجایی و رسوب پدوژنیک مواد معدنی و آلی موجود در لایه‌های فوقانی خاک می‌شود.

توپوگرافی محل تشکیل خاک

اگر محلی که خاک‌ها تشکیل می‌شوند دارای شیب تند باشد در نتیجه مواد تخریب شده ممکن است بوسیله آبهای جاری و یا عامل دیگری خیلی زود بسادگی از محل خود بجای دیگری حمل گردند و یا شستشو بوسیله آبهای جاری و یا عامل دیگری خیلی زود بسادگی از محل خود بجای دیگری حمل گردند و یا شستشو بوسیله آبهای جاری باعث تقلیل مواد معدنی و آلی خاک‌ها شود در نتیجه این منطقه خاک‌های خوب تشکیل نخواهند شد. ولی برعکس در محل‌های صاف و مسطح که مواد تخریب شده بسادگی نمی‌توانند به جای دیگری حمل شوند فرصت کافی وجود داشته و فعل و انفعالات بصورت کامل انجام می‌پذیرد.

مواد تشکیل دهنده خاک‌ها

موادی که خاک‌ها را تشکیل می‌دهند به چهار قسمت تقسیم می‌شوند:

مواد سخت:

مواد سخت را ترکیبات معدنی تشکیل می‌دهند ولی ممکن است دارای مقداری مواد آلی نیز باشند. البته این ترکیبات معدنی از تخریب سنگ‌های اولیه یا سنگ مادر حاصل شده‌اند که گاهی اوقات همراه با مواد تازه کلوئیدی و نمک‌ها می‌باشند.

موجودات زنده در خاک‌ها :

تغییراتی که در خاک‌ها انجام می‌پذیرد بوسیله موجودات زنده در خاک انجام می‌گیرد. قبل از همه ریشه گیاهان، باکتری‌ها، قارچها، کرم‌ها و بالاخره حلزون‌ها در این تغییرات شرکت دارند.

آب موجود در خاک‌ها :

آبی که در خاک وجود دارد حمل مواد حل‌شده را به عهده دارد که البته این مواد حمل شده برای رشد و نمو گیاهان به مصرف می‌رسد. آب موجود در خاک‌ها از باران و آبهای نفوذی، آب جذب شده و بالاخره آبهای زیرزمینی تشکیل شده که در مواقع خشکی از محل خود خارج شده و بمصرف می‌رسد.

هوای موجود در خاک :

هوا همراه با آب در خوه‌های خاک‌ها وجود دارد که البته این هوا از ضروریات رشد و نمو گیاهان و ادامه حیات حیوانات می‌باشد. مقدار اکسیژنی که در این هوا وجود دارد از دی اکسید کربن کمتر است و این بدان علت است که ریشه گیاهان برای رشد و نمو اکسیژن مصرف کرده و دی اکسید کربن پس می‌دهند.

خاک که پدوسفر نامیده می‌شود، می‌تواند به صورت یک مخزن شیمیایی در سطح زمین درنظرگرفته شود که از برهم کنش‌های چهارمخزن شیمیایی بزرگ تشکیل شده و به وسیله انرژی خورشیدی قدرت لازم را اخذ می‌نماید، خاک از زمانی که زندگی بر روی کره زمین شروع شده از گیاهان و حیوانات حمایت نموده است. خاک از سه حالت فیزیکی ماده یعنی جامد، مایع و گاز تشکیل شده است. تقریباً نصف حجم خاک بخش جامد، و نصف دیگر از آب و هوا تشکیل شده است. مقدار هوای خاک به مقدار آب بستگی دارد، در مقدار آب بهینه برای رشد اکثر گیاهان، آب و هوا ممکن است هر کدام به ترتیب در حدود 30 و 20 درصد از حجم خاک را اشغال کرده باشند. عملیات خاک ورزی می تواند نسبت آب و گازها در خاک سطحی را تحت تأثیر قرار دهد. درخاکهای غرقابی شالیزار، اکسیژن فقط به صورت محلول در آب خاک وجود دارد خاکها بر اساس نیمرخ به سه دسته تقسیم میشود1-افقA2

تقسیم‌بندی خاک‌ها از لحاظ سنگ‌های تشکیل دهنده

بر حسب دانه‌های تشکیل دهنده خاک و هم‌چنین شرایط میزالوژی و پتروگرافی زمین خاک‌های مختلفی وجود دارد که عبارتند از :

• خاک رسی

ذرات رس (Clay) دارای قطری کوچکتر از ۰٫۰۰۲ میلی‌متر می‌باشند و در حدود ۵۰٪ خاک را تشکیل می‌دهند. خاک‌های رسی چون دارای دانه‌های بسیار ریزی هستند به خاک سرد معروفند و در مقابل رشد گیاهان مقاومت نشان داده و رشد آنها را محدود می‌کنند.

• خاک‌های سیلتی

۵۰٪ این نوع خاک‌ها را ذرات سلیت تشکیل داده‌است که دارای قطری بین ۰٫۰۵ تا ۰٫۰۰۲ میلی‌متر می‌باشند و بر حسب اینکه ناخالصی مثل ماسه، رس و غیره بهمراه دارند به نام خاک‌های سیلتی ماسه‌ای و یا سیلتی رسی معروفند.

• خاک‌های ماسه‌ای

این خاک‌ها از ۷۵٪ ماسه تشکیل شده‌اند. قطر دانه‌ها از ۰٫۰۶ تا ۲ میلیمتر است و بر حسب اندازه دانه‌های ماسه به خاک‌های ماسه‌ای درشت، متوسط و ریز تقسیم می‌گردند. مقدار کمی رس خاصیت خاک‌های ماسه‌ای را تغییر می‌دهد و این نوع خاک آب را بیشتر در خود جذب می‌کند تا خاک‌های ماسه‌ای که فاقد رس هستند.

• خاک‌های اسکلتی

خاکهای اسکلتی به خاکهایی اطلاق می‌گردد ک در حدود ۷۵٪ آن را دانه‌هایی بزرگتر از ۲ میلی‌متر از قبیل قلوه سنگ، دیگ و شن تشکیل می‌دهند. این خاک‌ها، آب را به مقدار زیاد از خود عبور می‌دهند و لذا همیشه خشک می‌باشند.

روخاک تیره‌رنگ و زیرخاک قهوه‌ای مایل به سرخ از ویژگی‌های خاک‌های مناطق نیمه‌گرمسیری مرطوب است.

خاک از فرسایش سنگ ایجاد می‌شود. خصوصیات فیزیکی خاک در مرحله نخست تحت تأثیر کانی‌های تشکیل دهنده ذرات خاک و بنابراین تحت تأثیر سنگی قرار دارد که از آن به وجود امده‌است.

طبقه بندی خاک

از دیدگاه ژئوتکنیک خاک‌ها به دو دسته درشت‌دانه و ریزدانه تقسیم می‌شوند اما از دیدگاه علم خاکشناسی خاک‌ها به سه دسته^{[نیازمند منبع]} درشت بافت شامل خاکهای شنی و متوسط بافت شامل سیلت و ماسه و ریزبافت شامل خاکهای رسی طبقه بندی می‌شوند.

خاک‌های درشت‌بافت دارای منافذ کمتری نسبت به خاکهای ریزبافت هستند. در خاکهای رسی حجم خلل و فرج بیش از خاکهای ماسه‌ای و شنی می‌باشد. خاکهای ماسه‌ای نفوذ پذیری بیشتری نسبت به خاکهای رسی دارند و آب خود را به راحتی از دست می‌دهند و توانایی ذخیره سازی رطوبت در آنها کمتر از خاکهای ریز بافت است و این به سبب بزرگی قطر خلل و فرج آنهاست.

نیم‌رخ خاک‌ها معمولاً از ۳ افق A,B,C تشکیل شده‌است.

•افق A :

که به نام خاک بالایی نامیده می‌شود، فوقاتی‌ترین منطقه خاک است و این همان افقی است که رشد و نمو گیاهان در آن نفوذ می‌کنند. این افق از مواد خاکی نرم (رس) که غنی از مواد آلی و موجودات زنده میکروسکوپی است تشکیل یافته‌است که وجود این مواد آلی باعث رنگ خاکستری تا سیاه این افق می‌گردد. البته این زمین بیشتر برای کشاورزی مناسب می‌باشند. اکسیدهای آهن و همچنین بعضی از مواد محلول ممکن است از این منطقه به افق B برده شوند و در آنجا رسوب کنند.

افق B :

قشر بین افق A و C را یک قشر دیگر تشکیل می‌دهد که به نام افق B یا خاک میانی نامیده می‌گردد. در این افق عمل تخریب و تجزیه به مراتب بیشتر از افق C پیشرفت و اثر کرده‌است و از کانی‌های سنگ مادر فقط آن دسته دیده می‌شوند. که بسیار مقاومند (مثل کوارتز) ولی سایر کانی‌ها به شدت تجزیه شده‌اند. این افق معمولاً از مواد رسی، ماسه و شن‌های ریز و درشت و گاه مقادیر کمی بقایای نباتی تشکیل شده‌است. در این افق علاوه بر مواد رسی، در آب و هوای مرطوب، اکسیدهای آهن و همچنین مواد محلول‌تر که بوسیله آب‌های نفوذی از افق A به آنجا آورده شده‌اند دیده می‌شوند.

•افق C :

که به آن خاک زیرین نیز گفته می‌شود، افقی است که مواد سنگی به میزان خیلی کم تخریب و تجزیه شده‌اند و در نتیجه سنگ‌های اولیه زیاد تغییر نکرده بلکه بصورت قطعات خرد شده می‌باشند. زیر این منطقه سنگ‌های تخریب نشده یعنی سنگ اولیه قرار دارد که هیچگونه تخریب و یا تجزیه‌ای در آن صورت نگرفته‌است.

منبع : ویکی پدیا

خاک در کشاورزی ارگانیک

              خاک درکشاورزی ارگانیک    

اساس کشاورزی بیولوژیک یا ارگانیک بر زنده بودن سیستم خاک و در حالت کلی مزرعه استوار است که با تقویت خاک باعث قوت میکروارگانیسم های مفید نیز می شود.

خاک یکی از اجزای مهم تشکیل دهنده بسترهای کشاورزی می باشد که به عنوان زیربنای مهم رشد گیاهان محسوب می شود و تغییرات فیزیکی و شیمیایی به وجود آمده در خاک که با دخالت انسان باعث بروز اختلال در سیستم خاک و آب گردیده است و بدون در نظر گرفتن عواقب منفی و خطرناک فقط سعی در کسب درآمد و برآورده نمودن نیازهای غذایی جامعه بوده است.

در روش کشاورزی ارگانیک به خاک اهمیت به سزایی داده می شود. استفاده از روشهایی چون کودهای بیولوژیک، کمترین شخم، تناوب در کشت، تقویت و بهبود جانواران مفید خاک و تخمیر مواد آلی و افزایش مواد مغذی خاک، باعث بهبود بافت خاک گردیده و استفاده از کمپوست ها و کودهای آلی و حیوانی باعث باروری بیشتر خاک می گردد و به همین سبب فرسایش خاک به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.

جدا از بخش مواد معدنی، خاک حاوی مواد ارگانیک و هوموس است که در نتیجه تجزیه بیوماس بوجود می آید. در اغلب خاک های کشاورزی در مناطق گرم این ماده فقط درصد کمی را شامل می شود و درکل 1% کل مواد جامد خاک را تشکیل می‌‌ دهد که این امر برای باروری خاک بسیار مهم است.

ارگانیسم ها و میکرو ارگانیسم ها

یک قاشق چایخوری از خاک فعال حاوی میلیون ها موجود زنده است که بعضی منشاء حیوانی و بعضی دیگر منشاء گیاهی دارند. ارگانیسم‌ ها از نظر اندازه بسیار متفاوت هستند . بعضی از آنها با چشم غیر مسلح نیز قابل دیدن هستند مانند کرم خاکی، دم فنری، کنه دامی. اکثر آنها بسیار کوچک بوده و فقط با میکروسکوپ دیده می شوند بنابراین میکروارگانیسم نامیده می شوند.

مهمترین میکروارگانیسم ها باکتری‌ها، و پروتوزوآها هستند. میکروارگانیسم ها عناصر کلیدی کیفیت و باروری خاک هستند اما برای ما انسان ها بطور غیر قابل دیدن این کار را انجام می دهند. آنها دارای گونه های زیادی هستند و هر چه تعداد آنها بیشتر باشد، بیشتر باعث حاصلخیزی طبیعی خاک می شوند.

به طور مثال برخی از ارگانیسم های بزرگ خاک عبارتند از: کرم خاکی، عنکبوت، حلزون، لیسه، سوسک، دم فنری ها، کنه ها و هزارپا.

بعضی از میکروارگانیسم های خاک عبارتند از: باکتری ها، جلبک ها، قارچ ها، پروتوزوآها و اکتینومیست ها.

اکثر کشاورزان همه میکروارگانیسم ها را به دید آفت نگاه می‌ کنند و فکر می کنند که چگونه می توانند آنها را از بین ببرند. درحالیکه فقط تعداد کمی از میکروارگانیسم ها می توانند به محصول خسارت وارد کنند. و اصلی ‌ترین و مهم‌ ترین کارکرد اغلب آنها در خاک، بارورسازی خاک است.

تأثیرات مهم میکروارگانیسم های خاک:

1- به تجزیه مواد ارگانیک کمک کرده و باعث تولید هوموس (ماده ی بیوشیمیایی مفید حاصل از ترکیب مواد آلی و معدنی) می شوند.

2- باعث مخلوط شدن مواد ارگانیک با ذرات خاک شده و این امر باعث تولید ذرات پایدار خاک می شوند.

3- با ایجاد تونل‌هایی در خاک، باعث تشویق ریشه دوانی گیاهان و نیز تهویه بهتر خاک می شوند و همچنین باعث آزاد شدن مواد غذایی از ذرات معدنی می‌‌‌ گردند.

4- باعث کنترل آفات و ارگانیسم های بیماریزا که روی ریشه گیاهان اثر می‌ گذارند، می شوند.

5- اغلب ارگانیسم های خاک به تغییرات رطوبت و دمای خاک خیلی حساس هستند. از آنجا که ریشه گیاهان و ارگانیسم های خاک از هوا استفاده می کنند جریان هوای خوب در خاک برای توسعه و رشد آنها بسیار مهم است. فعالیت ارگانیسم های خاک هنگامی که خاک خیلی خشک، خیلی مرطوب و یا خیلی گرم باشند کاهش می یابد. میکرو ارگانیسم ها بیشترین نقش را در تعادل هوای گرم و مرطوب خاک و وجود مواد غذایی دارا هستند.

ساختار خاک

افزون بر مواد معدنی و ارگانیک موجود در خاک، تعدادی منافذ (خلل و فرج) در خاک وجود دارد که توسط آب و یا هوا پر می‌ شود. این طریقه قرار گیری فضایی ذرات و منافذ را بعنوان "ساختار خاک" می‌ نامند. منافذ کوچک برای نگهداری آب مناسبند و منافذ بزرگ باعث نفوذ آب باران و آب آبیاری می‌ گردد و به زهکشی و تهویه کمک می کند.

در خاک‌هایی با ساختار خوب ذرات مواد معدنی و مواد آلی دارای قسمت‌های نرم باثباتی هستند. مواد ارگانیک مانند یک چسب عمل کرده و باعث چسبیدن بخش‌های مختلف خاک به یکدیگر می‌ شوند که این فرایند توسط موجودات زنده خاک (ارگانیسم ها و میکروارگانیسم ها) مانند کرم خاکی، باکتری‌ها و قارچ‌ها حمایت می‌ شود. البته این شرایط می‌ تواند با مدیریت نادرست خاک، مانند شخم زنی خاک در شرایط مرطوب مزرعه، باعث تراکم خاک شود.

بررسی و آزمایش خاک

روش مشاهده ساده:

 آزمایش خاک با بیل یک روش ساده است برای اینکه حاصلخیزی خاک را با توجه به ساختار خاک مشاهده و ارزیابی کنیم. با کمک بیل تخت باغی، یک قالب از خاک براحتی جدا می‌ شود تا  آنجا که ممکن است از فشرده شدن یا تغییر شکل بافت خاک پرهیز کنید. برای این منظور بیل را بصورت عمودی داخل خاک کنید و حفره ای به اندازه روی بیل بکنید. بیل را به اندازه 15 سانتیمتر در چاله فرو ببرید. حالا شما می‌ توانید لایه های مختلف خاک را مشاهده کنید. توزیع هوموس، تعداد منافذ (خلل و فرج) یا درجه فشردگی خاک، تراکم و عمق ریشه ها، علائم حضور کرم خاکی و سایر ارگانیسم‌ های خاک و همچنین وجود خاک نرم را در آن بررسی کنید.

روش آزمایشگاهی:

اکثر افراد اعتقاد زیادی به کارهای علمی دارند. بنابراین وقتی به باروری خاک میرسیم ممکن است کشاورزان بخواهند خاک خود را در آزمایشگاه مورد تجزیه قرار دهند. اگر چه آزمایشهای شیمیایی خاک ممکن است اطلاعات خاصی را در مورد بعضی از سوالات به ما بدهند اما کشاورزان نباید انتظار زیادی از این آزمایشات داشته باشند.

برای مثال، بیشتر مشکلات به آنالیز خصوصیات مواد غذایی مربوط می شود، درحالیکه همیشه محتویات کلی از مواد غذایی ضروری برای گیاهان در نمونه کاملاً آشکار نیست. مثلاً ممکن است جذب مواد غذایی توسط مواد معدنی به اندازه ای زیاد باشد که ریشه گیاهان قادر به استفاده از آن نباشند. همچنین بعضی از آزمایشات با حل کردن نمونه ها، آنها را در معرض تهدید قرار می دهند. بعبارت دیگر مواد غذایی قابل دسترس گیاهان را کاهش می دهند که این می تواند یک محرک واقعی برای کشاورزی رایج به شمار رود.

بررسی مواد غذایی دیگر، مانند نیتروژن، شدیداً به زمان نمونه برداری بستگی دارد. در بعضی از موارد، هنوز تجزیه شیمیایی خاک مثلاً میزان اسیدیته خاک و یا تعیین کمبودهای مواد غذایی (مانند روی و پتاسیم) مفید است.

مزایا و معایب مصرف کودهای شیمیایی

مزایا و معایب مصرف کودهای شیمیایی

از مزایای کودهای شیمیایی، بهای ارزان، کاربرد سهل و آسان، درآمد کاذب کوتاه مدت (بدون توجه به استهلاک سرمایه اصلی یعنی خاک و مواد آلی آن) است.

شیوع بیماری ها و آفات متعدد مثلاشیوع آتشک گلابی در باغ های گلابی کرج و قزوین، نماتد در مزارع چای و حتی شانکر مرکبات در جنوب کشور عمدتا زاییده مصرف نامتعادل کودها می باشد.

نظرات بانک جهانی درباره مصرف کودهای شیمیایی در ایران می تواند مؤید مصرف نامتعادل کود در کشور باشد که به شرح زیر می باشد: توزیع نابرابر کودهای شیمیایی، بخش خصوصی جایگاهی ندارد (تقویت بخش خصوصی و فراهم آوردن امکان رقابت فعالانه، ایجاد یک محیط تجاری و حقوقی صحیح و اتخاذ یک خط مشی پایدار و فعال از جانب دولت برای تقویت مشارکت بخش خصوصی)، نظام قیمت گذاری سبب اسراف در مصرف کود شیمیایی می شود، عدم توازن بین کود شیمیایی در دسترس و کودشیمیایی مورد نیاز، ضعف تحقیق در کاربرد کود.

تجارب سایر کشورها در کنترل مصرف کود شیمیایی می تواند به مصرف متعادل کود در کشور کمک کند که در زیر به دو مورد اشاره می شود: در انگلستان تولید گندم در هر هکتار در حدود 7.5تن تثبیت شده و تولید بیشتر از آن را وزارت کشاورزی صرفا به خاطر مسایل زیست محیطی ممنوع شده است.

انواع کودها و مزایا و معایب سولفات آمونیم:

معایب: پائین بودن درصد مواد غذایی آن (که حمل و نقل آن را دچار مشکل می کند)، عدم امکان استفاده در سیستم آبیاری تحت فشار به علت گرفتگی نازل ها (ترکیب سولفات با یون کلسیم و تشکیل گچ)

مزایا: کمتر از سایر کودهای ازته (نظیر نیترات آمونیم) از خاک شسته می شود، سولفات علاوه بر خاصیت اصلاح کنندگی خاک جذب گیاه هم می شود. سولفت آمونیم بهترین کود ازتی برای خاک های قلیایی و آهکی ایران شناخته شده است (چون هم اسیدزا است و هم دارای مقداری گوگرد به عنوان ماده غذایی است)

نیترات آمونیم:

معایب: جاذب الرطوبه ای بودن، کلوخه ای شدن، خطر انفجار، (به هنگام انبار، نیترات آمونیم نباید در مجاورت مواد روغنی نگهداری شود. همچنین به دلیل جذب رطوبت، درب نایلونی کیسه ها باز نشود)

مزایا: درصد تلفات تصعید (به صورت آمونیم) کمتر از اوره است (چون آنیون نگهدارنده آن (نیترات) قوی تر از کربنات (آنیون) موجود در اوره است. ارجحیت مصرف برای درختان میوه: به دلیل دارا بودن دو یون قابل جذب (نیترات و آمونیم بر مصرف اوره ترجیح داده می شود. در مراتع و دیمزارها مخصوصا در مناطق سردسیری، مصرف نیترات آمونیم بر اوره (در صورت تقسیط) ارحج است. نیترات آمونیم را نمی توان در شالیزارها استفاده نمود (به دلیل آبشویی سریع نیترات و عدم نیاز برنج به نیترات) تحت چنین شرایطی مصرف آمونیم ترجیح داده می شود.

مصرف نیتروژن در سبزیجات:

تغذیه: گیاهان همانطور که قادرند از راه ریشه نیتروژن موردنیاز خود را جذب کنند از راه برگ نیز می توانند نیتروژن را به صورت آمونیم، نیترات و اوره جذب کنند.

در سبزی هایی که عمر کوتاه و رشد سریع دارند مانند تربچه که سی روز از کاشت تا برداشت طول می کشد یک بار مصرف نیتروژن تکافوی نیاز گیاه را می نماید. در صورتی که در مورد فلفل که هشت ماه در زمین است و مرتب محصول می دهد چند بار مصرف کود ضرورت دارد.

در نواحی مرطوب بهتر است ثلث یا ربع کود نیتروژنه را قبل از کاشت و مابقی را به صورت تقسیط مصرف شود. در سبزی هایی مثل فلفل، بادمجان، گوجه فرنگی و نظایر آن که در طول فصل رشد محصول می دهند، بهتر است کود سرک در دو یا سه نوبت مصرف شود.

گیاهان کلیسم گریز یا گیاهانی که به خاک های اسیدی سازش یافته اند و گیاهانی که به پایین بودن پتانسیل اکسیداسیون و احیاء خاک سازش یافته اند آمونیم را ترجیح می دهند. گیاهان کلسیم دوست یا گیاهانی که در خاک های قلیایی با پ هاش بهتر می رویند نیترات را بهتر مصرف می کنند. آمونیم بر خلاف نیترات، تنفس ریشه را افزایش می دهد. در مواقع گرم معمولازیرخاک کردن کودهای نیتروژنه ضروری است چون حرارت هوا ممکن است باعث تلفات کود شود.

شیره گیاهی اخذ شده از دمبرگ گیاه بهترین نمایه جهت تعیین وضعیت تغذیه ای نیتروژن گیاه است، چرا که نسبت به نوسانات تامین نیتروژن برای گیاه بسیار حساس تر از پهنک است. مقدار عناصر غذایی در گیاه حتی الامکان می بایست درحد متوسط و یا حتی در نیمه بالاتر محدوده کفایت باشد. تحت این شرایط است که می توان اطمینان حاصل کرد که حتی در حضور تمام عواملی که منجر به ایجاد اختلال در گیاه می شود احتمال وجود دارد گیاهان با تمام عناصر غذایی موردنیاز به حد کفایت تغذیه گردیده اند.

برای توصیه کودی نیتروژن، دو روش تجزیه گیاه و آزمایش خاک مکمل یکدیگرند و بایستی با همدیگر استفاده شوند.

کمبود: در خیار و طالبی اولین علایم کمبود نیتروژن روشنی رنگ و توقف رشد برگهاست. رنگ سبز طبیعی برگ ها، روشن یا زرد می شود و در موارد کمبود شدید، تمام کلروفیل از بین می رود.شاخه ها باریک شده و سخت و فیبری می شوند.

میوه های خیار مبتلابه کمبود رنگ روشن داشته و در محل گل، نوک آنها باریک می شود. میوه های طالبی در صورت کمبود نیتروژن کوچک می شود. عموما بیشتر مواقع در سبزیجات اول بهار که بارندگی سنگین است کمبود نیتروژن ظاهر می شود.

چنین کمبودی ممکن است در مرحله رسیدن محصولات نیز دیده شود. زمانی که درجه حرارت سرد شب ها تجمع کربوهیدرات ها را تسهیل کند اگر نیتروژن کافی فراهم باشد تولید محصول زیاد خواهد شد. بارندگی های شدید، نیترات خاک را از عمق ریشه شستشو می دهد و در اعماق پایین پروفیل خاک تجمع می دهد. پس از پایان فصل بارندگی، نیترات خاک به صورت گاز درآمده و از خاک خارج می شود.

پس از پایان فصل بارندگی، خاک هایی که دچار شستشو شده اند میزان نیترات کمی در اختیار خواهند داشت.

مواد آلی: زمانی که مواد آلی در خاک تجزیه می شوند اولین فرم معدنی نیتروژن که آزاد می شود آمونیم است. مواد آلی مثل کاه و کلش باعث کاهش فرم نیتراته در خاک می شوند (نسبت C.N بالادارند- برای تجزیه شدن نیتروژن خاک را مصرف می کنند.)

مواد گیاهی مثل گراس ها باعث افزایش فرم معدنی نیتروژن به ویژه نیترات خاک می شوند (نسبت C.N پایین دارند). یکی از بزرگترین منافع استفاده از کمپوست، کاهش مصرف آب مورد نیاز گیاه می باشد.

حداکثر استفاده از ماده آلی زمانی حاصل می گردد که دو تا سه هفته قبل از کاشت دانه به خاک داده شود. در شرایط کشت و کار آبی که زمین پیوسته زیر کشت محصول می باشد، مقدار کمپوست مورد نیاز محصولاتی نظیر سبزیجات، 25 تن در هکتار برآورد شده است.در مناطقی که میزان بارندگی 1250میلیمتر می باشد مقدار کمپوست مصرفی 12.5 تن در هکتار توصیه می شود و نواحی خشک (متوسط بارندگی حدود 500 میلیمتر) پنج تن در هکتار و در دیمزارها با مصرف 2.5 تن کمپوست در هکتار در سال می توان افزایش محصول معنی داری به دست آورد.

نیمی از نیتروژن و پتاسیم و تمام فسفر کود اصطبلی در قسمت جامد آن متمرکز است. در صورت کمبود کود دامی یکی از بهترین راه های جبران تلفات مواد آلی خاک، دادن کود سبز است. در بیشتر مواقع از گیاهان خانواده بقولات به عنوان کود سبز استفاده می شود. غده های ریشه های یونجه حدود 200کیلوگرم در هکتار نیتروژن هوا را تثبیت می کنند و شبدر معمولا100 تا 150 کیلوگرم و سویا نصف این مقدار را تثبیت می کند. کودهای سبز به دلیل دارابودن رویش فوق العاده و ریشه های قوی می توانند مقدار زیادی از عناصر محلولی را که در شرایط عادی بر اثر شستشو به اعماق پایین خاک حرکت کرده اند جذب کنند

آیا کفشدوزک ها مفیدند؟

آیا کفشدوزک ها مفیدند؟

500 گونه مختلف کفشدوزک در امریکا و بیش از 5000 گونه در کل جهان وجود دارد. اکثر کفشدوزک ها گوشتخوار هستند. جوانتر ها و حشره های نوزاد وقتی که دما 55 درج فارنهایت یا پایینتر باشد، نمی توانند پرواز کنند. کفشدوزک ها برای شکارچیانشان بسیار بد مزه هستند. بعضی از آنها بوی بسیار بدی از طریق مفصل های پایشان ایجاد می کنند. وقتی که احساس خطر می کنند خودشان را به مردن می زنند و اکثر شکارچیان، حشراتی را که تکان نمی خورند یا مرده اند را نمی خوردند. این یکی از روشهای این حشره برای دفاع از خود در برابر دشمن است.

هنوز بسیاری از مردم نمی دانند که کفشدوزکها حشرات مفیدی هستند، البته همه کفشدوزکها نه، ولی اغلب آنهاحشراتی بسیار سودمندند.

کفشدوزکها، حشرات مضر مانند شته ها را شکار می کنند. آنها قدرت پرواز زیادی دارند. با فرا رسیدن فصل سرما به محلهای زمستانه خود مهاجرت می کنند اما دوباره در بهار سر و کله شان لابه لای بوته های سبزیجات و شاخ و برگ درختان پیدا می شود که به دنبال شکار هستند.
کفشدوزکها به وسیله حشره شناسان تقسیم بندی گشته و از روی نقطه های روی بالهایشان شناسایی می شوند. بعضی از آنها فقط از حشره بخصوصی تغذیه می کنند مثلاً نوعی کفشدوزک که فقط به خوردن شپشک استرالیایی علاقه مند است اما برخی دیگر از کفشدوزکها تغذیه از انواع شته را ترجیح می دهند. با همه اینها وقتی کفشدوزک گرسنه باشد دیگر نوع شکار برایش زیاد فرقی نمی کند، تا جایی که اگر با بی غذایی روبه رو شود ممکن است نوزادان و لاروهای جوان خود را نیز مورد حمله قرار دهد. ضمنا آنها بدشان نمی آید که گاه گداری سری به لانه مورچه ها بزنند و میهمانشان شوند. در این صورت مواد غذایی مورچه ها را نیز نوش جان می کنند.

کفشدوزک ها عموما چرخه زندگی خود را طی یکسال کامل می کنند. معروفترین کفشدوزک های امریکایی، آن دسته ای هستند که 7 عدد لکه مشکی روی بالشان دارند.

کفشدوزکهای مفید:

همان طور که گفته شد همه کفشدوزکها مفید نیستند. مثلاً کفشدوزکهای جالیز، آفاتی جدی برای خربزه و سایر گیاهان جالیزی به حساب می آیند. همچنین کفشدوزک چغندر که خسارت قابل توجهی روی برگهای چغندر و اسفناج به بار می آورد، اما از آنجایی که اکثر آنها سودمند هستند امروزه انواع مفید را شناسایی و در آزمایشگاه تکثیر نموده و در مزارع و باغات رها می کنند.

کفشدوزکهای مفید

عبارتند از:

کفشدوزکهای نوزده نقطه ای، یازده نقطه ای، دو نقطه ای، ده نقطه ای، چهار لکّه ای و کفشدوزکهای کروی.

تخمگذاری:



مهمترین کفشدوزک مفید، کفشدوزک هفت نقطه ای است. این حشره در مدت یک ماه می تواند سیصد عدد تخم بگذارد، جالب اینکه هر کفشدوزک توان نابود نمودن چهارصد شته را دارا است.

روش مبارزه کفشدوزکها

با شته ها:

کفشدوزکهای مفید با حرص و ولع زیاد به سوی شته ها حمله ور گشته و لاروهای جوان و نوزادان شته ها را می خورند، اما برای تخمگذاری نیز شته ها را شکار کرده و تخمهای خود را در داخل شکم شته ها قرار می دهند. به این ترتیب تخم کفشدوزکها، از مواد غذایی داخل شکم شته ها تغذیه نموده و رشد می کنند، اما شته هایی که مورد حمله قرار گرفته اند به سرعت نابود خواهند شد. مورچه ها تخم شته ها را به لانه خود می برند تا وقتی تخمها رشد کردند و به شته کامل تبدیل شدند از مدفوع آنها که عسلک نامیده می شود تغذیه کنند. در بسیاری از اوقات کفشدوزکها تخمهای شته ها را از چنگ مورچه ها خارج ساخته و از آن خود می سازند.

کفشدوزک های آسیایی 

بچه کفشدوزک ها 8/3 اینچ طول و 4/1 اینچ عرض دارند. نام اصلی آنها کفشدوزک های رنگارنگ است. و هرکدام از آنها در رنگ و ظاهر کاملا متفاوت هستند. چهار بال کوچک آنها عموما زرد- نارنجی و یا نارنجی- قرمز است و عموما دانه های سیاه رنگی دارد. لکه ها اکثرا کوچک هستند و کفشدوزک ها می توانند حتی تا 18 لکه هم داشته باشند البته گاهی اوقات حتی یک لکه هم ندارند، بدون خالها اکثرا رنگ متمایل به زرد دارند در حالیکه خالدار ها عموما متمایل به زرد دارند در حالیکه خالدار ها عموما متمایل به قرمز هستند. کفشدوزک های آسیایی 2 تا 3 سال عمر می کنند.

زنبور تریکوگراما

                         زنبور تریکوگراما

زنبور تریکوگراما حشره ریز و ظریفی است که حدود یک میلیمتر طول داشته و متعلق به خانواده ای از زنبورها تحت نام Trichogrammatidae می باشد . این خانواده از زنبور ها به طور کلی پارازیتوئید ( انگل ) تخم بویژه پروانه ها می باشند که تعدادی از این پروانه ها جزء آفات مهم و اصلی محصولات کشاورزی هستند و هر ساله کشاورزان و باغداران را وادار به مبارزه بر علیه آنها می نمایند . این زنبورها به واسطه پنجه پای سه بندی به راحتی قابل تشخیص بوده و به واسطه اینکه تخمهای انگلی شده ( پارازیت شده ) توسط این زنبور ها پس از چند روز سیاهرنگ می شوند ، در شرایط صحرایی براحتی قابل تشخیص و جمع آوری می باشند .

 

این زنبورها بسته به حجم تخم میزبان از یک تا چند عدد تخم داخل میزبان قرار می دهند و این تخمها حدودا پس از ۲۴ ساعت تفریخ شده و لاروهای زنبور از محتویات تخم میزبان تغذیه نموده و پس از چند روز سیاهرنگ می شوند ، در شرایط صحرایی براحتی قابل تشخیص و جمع آوری می باشنددر حال حاظر از این زنبورها به طور گسترده در مناطق شمالی کشور در مبارزه با کرم ساقه خوار برنج ، آفت کلیدی محصول برنج ، استفاده می شود . از آفات دیگری که در سطح کشور از این زنبور ها در جهت کنترل آنها در سطوح نسبتا محدود تری استفاده می شود ، می توان به کرم قوزه پنبه ، کرم ساقه خوار اروپایی ذرت ، کرم گلوگاه انار و کرم سیب اشاره نمود . نکته مهم در کاربرد زنبورها این است که انها به شرایط نامساعد محیط در هنگام رهاسازی ( همانند بارندگی و دماهای بالا ) و سمپاشی و یا بادبردگی سم از مزارع مجاور بسیار حساس بوده و در چنین شرایطی از بین رفته و نمی توان از رهاسازی انتظار موفقیت داشت

 

با توجه به اینکه میزبان های زنبور پارازیتوئید تریکگراما(پروانه های آرد و دانه های غلات) از عوامل مهم تولید این زنبور در اجرای برنامه های کنترل بیولوژیک آفات توسط زنبور تریکوگراما می باشد مشخص کردن میزبان مناسب اهمیت ویژه ای دارد.

 

در این تحقیق در آزمایشگاه پروانه آرد روی آرد گندم و پروانه Sitotroga cerealella روی واریته های مختلف گندم و جو پرورش می یابند و با آزمایش فاکتوریل در طرح پایه بلوک های کامل تصادفی فاکتور A در دو سطح (پروانه آرد و پروانه دانه غلات)و فاکتور B در ۶ سطح (واریته های گندم، جو و نیز آرد)با ۵ تکرار از نظر فراهم کردن زمنه مناسب برای تولید تخم، لارو، شفیره و حشره کامل مورد مقایسه قرار می گیرند. پس از گروه بندی میانگین تیمارهای مرکب با آزمون چند دامنه دانکن از بین میزبان ها و غذاهای مناسب پروانه ها، ۲ میزبان برتر با غذاهای مناسب انتخاب می شوند و پروانه های مزبور مجدداً در روی آنها پرورش می یابند و با ۲۵ تکرار میانگین های تخم، لارو، شفیره و حشره کامل با آزمون T استودنت مورد مقایسه قرار می گیرند. جهت بررسی فعالیت زنبور تریکوگراما در روی تخم های تولید شده در روی دو میزبان مناسب، تخم های تولید شده بوسیله این میزبانها در اختیار زنبورهای تریکوگراما قرار می گیرند و زنبورهای پارازیتوئید به تفکیک تخم ها را پارازیته می کنند.

 

از نظر درصد پارازیتسم تخم ها، میانگین درصد پارازیتسم آنها پس از تبدیل و تغییر شکل داده ها با آزمون T استودنت با یکدیگر مقایسه می گردند این عمل برای ۵ نسل متوالی زنبور پارازیتوئید ادامه می یابد و در نهایت گونه میزبان و نوع غذایی که امکان تولید زنبور تریکوگراما با درصد پارازیتسیم بیشتر و فعالیت و تحرک زیادتر را فراهم می سازد مشخص می شود.

 

فعالیت زنبور تریکوگراما از نظر میزان تحرک و درصد پارازیتسیم در شرایط گلخانه ای نیز بررسی می گردد.

 

 

 

● زنبور پارازیتوئید و مبارزه بیولوژیک علیه آفات گیاهی

 

جمعیت انسان در کره زمین رو به افزایش است. بشر برای تامین نیازهای خود ، و ایجاد مزارع گسترده تر و بهره برداری بیشتر،اکوسیستم های طبیعی را بر هم زده و موجب تخریب جنگلها ،نابودی خاک،گیاهان خودرو و حیات وحش شده است.ممکن است در کوتاه مدت ، روشهای بهره برداری متکی بر تکنولوژی ماشینی ومواد شیمیایی مصنوئی ،پر بازده باشد اما پایدار نبوده و باعث آلودگی محیط خواهد شد.در آغاز قرن بیست و یکم ،تولید بیشتر و در عین حال حفظ محیط زیست موضوعاتی است که تعادل آنها مورد توجه انسان قرار گرفته است.در این راستا مبارزه بیولوژیکی میتواند راهکار مناسبی باشد.

 

در بین مجموعه غنی حشرات حشره خوار،سهم زنبور های پارازیتوئید تریکوگراما، شکارچی کریزوپا chrysopa کفشدوزکها coccenelidae از نظر کارائی تکنولوژی تولید انبوه و وسعت کاربرد در مقام اول قرار دارد.پرورش و رها سازی زنبور تریکوگراما نزدیک به صد سال است که در دنیا ،ذهن حشره شناسیان ،کشاورزان و باغداران و شرکتهای خصوصی را به خود مشغول کرده است.زنبور پارازیتوئید جنس،trichogramma از خانواده trichogrammatidae و بالاخانواده chalcidoidaeمهمترین عامل کنترل کننده آفات حشرات به خصوص پروانه ها به شمار میرود. نسلهای زیاد ،چند میزبانه بودن،سازگاری در اقلیمهای مختلف و قابلیت پرورش روی میزبانهای واسطه از ویژگیهای این حشره مفید هستند. اهمیت زنبور تریکوگراما در مبارزه بیولوژیک باعث توجه زیاد به این حشره نیز گردیده است و تا کنون ۱۴۵گونه از این حنس در دنیا شناسایی شده است.هیچ پناهگاهی عاری از یخ وجود نداشته که تریکوگراما در آنجا فعال نباشد ، از شمالیترین کمربند قطب شمال از ارتفاع ۳۰۰۰متری و تا گرمترین صحراها تریکوگراما جمع آوری شده است.تاریخچه استفاده از تریکوگراما برای کنترل آفات به گذشته دور بر میگردد،از سال ۱۹۲۶که flanders سیستم تولید انبوه تریکوگراما را روی تخم غلات (sitotrogacerealella)مورد استفاده قرار داد.

 

کاربرد تریکوگراما در خیلی از کشورها مورد توجه قرار گرفت.در ۲۵ سال گذشته کاربرد وسیعی از این پارازیتوئید علیه کنترل آفات در بیش از ۳۰ کشور جهان انجام گرفته است(Li,۱۹۹۴) سالانه حدود ۳۲میلیون هکتار از زمین های کشاورزی و جنگلی تحت پوشش کنترل بیولوژیک آفات توسط تریکوگراما قرار دارد.

 

کشورهای تازه استقلال یافته شوروی سابق با۲۷/۶ میلیون هکتار رهاسازی سالانه تریکوگراما مقام نخست را در دنیا دارا میباشند. چین با ۲/۱ میلیون هکتار ،مکزیک با ۲ میلیون هکتار رهاسازی سالانه تریکوگراما در مکان های بعدی قرار دارند.به دلیل پرورش انبوه آسان و حمله به تعداد زیادی از آفات مهم امروزه در سراسر دنیا گونه های مختلف تریکوگراما به طور گسترده برای مبارزه با آفات مهمی چون ساقه خوار نیشکر و ذرت،کرم سیب،کرو قوزه پنبه،جوانه خوتر صنوبر و… استفاده میشود. به طوری که تولید و کاربرد زنبور تریکوگراما در شوروی سابق باعث افزایش محصول ۲۰۰ ۱۷۰ کیلوگرم گندم زمستانه،۲۳۰ ۱۸۰ کیلوگرم ذرت ،۳۰۰۰ ۲۵۰۰ کیلوگرم چغندر قند و۳۰۰۰ ۲۰۰۰ کیلوگرم کلم در هر هکتار شده است.

 

تا کنون ۲ گونه تریکوگراما برای استفاده در مزارع و باغات به تولید انبوه رسیده است که در میان آنها گونه های :

 

▪ trichogramma evanescens , T.dendrolimi , T. ostrinia ,

 

▪ T. pretrinia , T. chilonis (T.confusum) & T. maidis (T. brassicae)

 

در سطح وسیع برای کنترل آفات درجه اول محصولات زراعی و باغی جنگلی استفاده میشود.

 

گونه T.brassica بیشترین گسترش را در نقاط مختلف کشور ما داشته است و اغلب در انسکتاریومهای دولتی و خصوصی پرورش داده می شود.در کشور ما در سال های اخیر تولید و رها سازی زنبور تریکوگراما در مزارع برنج،پنبه،ذرت،باغهای میوه انار و سیب برای کنترل آفات مهمی چون کرم سافه خوار برنج ، کرم قوزه پنبه، کرم ساقه خوار ذرت، کرم گلوه گاه انار و سیب ،گسترش قابل توجه داشته است

 

 

 

● شکل شناسی و زیست شناسی زنبور تریکو گراما

 

زنبور تریکو گراما ، حشره کوچکی است که اندازه آن حدود ۳ تا ۴ میلی متر و به رنگ زرد خرمایی و مایل به سیاه می باشد. جزئیات شکل ظاهری زنبور به راحتی با چشم غیر مسلح دیده نمی شود .

 

زنبور تریکو گراما با ایجاد سوراخ در پوسته تخم آفت در داخل آن یک تا دو عدد تخم ، قرار می دهد . بعد از ۸ تا ۱۲ روز ( در دمای ۲۵ تا ۲۸ درجه سانتی گراد ) زنبور از داخل تخم ، خارج می شود . هر زنبور ماده در حدود ۴۰ تا ۷۰ عدد تخم میزبان را پارازیت می کند . زنبور تریکو گراما برای یافتن تخم میزبان در مزرعه ، پرواز کوتاهی انجام می دهد . دامنه پرواز آنها در حدود ۵ تا ۵۰ متر است .

 

در طبیعت هنگامی که درجه حرارت کاهش می یابد ، زنبورها در قسمتی از گیاه که در آفتاب قرار دارد ، فعالیت می کنند و بالعکس در صورت افزایش درجه حرارت محیط ، اکثرا” زنبورها به پشت برگ رفته و در سایه تخمریزی می کنند .

 

 

 

● تکثیر انبوه زنبور های تریکوگراما

 

در تولید انبوه زنبورهای تریکو گراما در انسکتاریوم از تخم حشره میزبان به نام بید غلات ( سیتوترو گا ) و بید آرد ( افیستا ) در آزمایشگاه استفاده می شود . برای تکثیر زنبورهای تریکوگراما در ماه های تابستان و پاییز از کانون های طبیعی ، زنبورهای بومی جمع آوری می شوند . بدین طریق که زنبورهای بومی روی تخم میزبان اصلی و یا تخم میزبان واسط که به عنوان تله در کانون های طبیعی زنبور جایگذاری شده اند ، تخمریزی می کنند . سپس تخم پارازیت شده برای طی مراحل رشد و خروج زنبور به انسکتاریوم منتقل می شود . این زنبورها در پاییز و زمستان به صورت محدود تکثیر می شوند. در ا بتدای فصل بهار تولید انبوه شروع می شود و تا پایان سال زراعی ادامه دارد. مناسب ترین درجه حرا رت برای تکثیر زنبورهای تریکوگراما ۲۷ – ۲۵ درجه سانتی گراد و ۸۰ – ۷۰ درصد رطوبت نسبی است.
 

لیست سموم حذف یا تعلیق شده کشاورزی

لیست سموم حذف یا تعلیق شده کشاورزی

سمومی که سازمان حفظ نباتات کشور مصرف آن را ممنوع یا به تعلیق درآورده است بدین شرح میباشد:

1- اندوسولفان: حشره کش از مهر 89 حذف گردید به دلیل مشکلات بهداشتی و سرطانزایی
2- آزینفوس متیل: حشره کش از مهر 89 حذف گردید به دلیل مشکلات بهداشتی وسرطانزایی
3-  کارباریل: حشره کش ازمهر 90 حذف گردید به دلیل مشکلات بهداشتی و سرطانزایی
4-  آمیتراز: حشره کش و کنه کش از ابتدای سال 91 حذف میگردد به دلیل مشکلات بهداشتی و سرطانزایی
5- آلاکلر: علفکش از مهر 90 حذف گردید به دلیل مشکلات بهداشتی وسرطانزایی
6-  دی نیکونازول: قارچکش تعلیق شده به دلیل عدم تأثیر مناسب
7-  تراکلوکسیدیم: علفکش تعلیق شده به دلیل عدم تأثیر مناسب
8-  ایمازامتابنز متیل: علفکش تعلیق شده به دلیل عدم تأثیر مناسب
9-  آلترین: حشره کش حذف شده بر اساس صورتجلسه مورخ 89/9/29 هیأت نظارت، سمومی  که صرفاً مصرف بهداشتی داشته  از لیست سموم مجاز کشاورزی حذف و به لیست سموم مجاز بهداشتی اضافه گردیدند .

سایر سموم حذف شده ای که شامل این بند میشوند  عبارتند از:

10-  بتا سایفلوترین
11-  بندیوکارب
12-  بیوآلترین
13-  بیورسمترین
14-  پروپکسور
15-  تترامترین
16-  دی اتیل تولوآمید
17-  سایفلوترین
18- فنوترین
19- لامبدا سای هالوترین

ترکیب بردو (قارچ کش وباکتری کش )

                    ترکیب بردو

  

تاریخچه :

در سال 1878 قارچ مولد میلدیو Plasmopara viticola  در حالت ادیوم از آمریکا به اروپا رسید و در مدت کوتاهی معلوم شد این بیماری خیلی مهم می باشد که در شرایط مساعد  میتواند در یک فصل تمامی تاکستان ها  را آلوده نماید . در آن زمان تنها قارچ کش متداول گوگرد بود  که روی این بیماری اثری نداشت .  در سال 1881 استاد گیاه شناسی دانشکده علوم شهر بردو فرانسه بنام میلارد که می دانست تاکستان های منطقه  شدیداً به بیماری میلدیو  آلوده شده و برگ های آنها ریخته است متوجه شد بعضی از ردیف های کنار جاده به بیماری  آلوده نشده و برگ ها با ماده آبی رنگی پوشیده شده است و نیز معلوم شد این ماده رنگی ترکیب مسی می باشد که  برای ممانعت از دزدی پاشیده شده بود , دو سال بعد آقای میلارد موفق به کشف خاصیت قارچ کشی فلز مس برای کنترل میلدیو در تاکستان ها گردید .  ترکیب قارچ کشی که آقای میلارد کشف کرد مخلوط  سولفات مس و هیدراکسید کلسیم بود که با توجه به محل کشف ، بردو میکسچر نامیده شد و تا امروز استفاده از آن ادامه دارد .

 بی مناسبت نیست اپیدمی سیب زمینی را که در ایرلند در سال 1851-1846 و 1879-1876 قبل از کشف آقای  میلارد اتفاق افتاده بود به خاطر آورد . در آن زمان سیب زمینی غذای اصلی مردم ایرلند بود . در نتیجه این اپیدمی  بیش از دو میلیون نفر از گرسنگی مردند وباعث مهاجرت دو میلیون نفر به کشور های دیگر مخصوصاً آمریکا  گردید و موجب دگرگونی عادات اختصاصی مردم و سیمای نیویورک و شهر های مهم دیگر شد .  آقای میلارد متوجه شد که خاصیت دفاعی ترکیب بردو در اثر عمل یون مس است و این موضوع موجب شد تمامی ترکیبات مسی مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد تا موثرترین ترکیب پیدا شود و با همه تلاش ها ترکیب مسی بهتر  از بردو میکسچر شناخته نشد .

خواص فیزیکی و شیمیائی :

ترکیب بردو که با مخلوط کردن محلول سولفات مس و دوغاب هیدراکســـید کلسیم به دست می آید ، ماده ای آبی رنگ ، غیر متبلور و ژلاتینی با دانه بندی خیلی ریز و چسبندگی خیلی زیاد می باشد که پس از پاشیده شدن روی گیاه در اثر رطوبت و گازکربنیک به تدریج تبدیل به ترکیبات کمپلکسی میشود که مرتباً یون مس محلول آزاد می کند

 آزاد شدن یون مس :

اثر قارچ کشی و باکتری کشی ترکیبات مسی مربوط به آزاد شدن حداقل یک پی پی ام (ppm)  یون   ++ Cu می باشد که می تواند تا حدودی بیماری را کنترل نماید اما کنیدی و کنیدی فور های همان قارچ که در اواخر آلودگی موجب بروز لکه های سفید رنگ می گردد برای کنترل شدن نیاز به 3 تا 5 پی پی ام یون مس دارد .  بردو میکسچر بیشتر از 5 پی پی ام یون مس آزاد می کند در حالیکه اکسی کلرور مس و سایر ترکیبات مسی نمی توانند آن میزان یون مس آزاد کنند تا قادر به کنترل کنیدی و کنیدی فورها باشند .   

دانه بندی سم :

دانه بندی  سم در تاثیر گذاری آن عامل اساسی می باشد . ذرات هر چقدر کوچکتر باشند سم به صورت یکنواخت تر پخش شده و سطح بیشتری از گیاه را می پوشاند و گیاه در مقابل قارچ و باکتری بهتر محافظت می شود . دانه بندی ترکیب بردو3 تا 4 میکرون است درحالیکه قطر ذرات اکسی کلرور مس خیلی بیشتر از ترکیب بردو و حدود 6 تا 10 میکرون است .

کاربرد :

ترکیب بردو طیف وسیع تری از سایر سموم مسی در کنترل بیمارهای قارچی و باکتریائی گیاهان باغی ، زراعی ، گرمسیری ، سردسیری  و زینتی دارد و تا حدودی دور کننده حشرات است .

کنترل باکتری ها :

اثر باکتری ها روی بعضی از محصولات از قبیل سبزیجات ، درختان میوه ، مو و زیتون حائز  اهمیت بیشتر است و فقط در زمان آلودگی تشخیص داده می شود . اثر ترکیب بردو بعلت دیرپائی و آزاد کردن بیشتر  یون مس در کنترل باکتری ها خیلی قوی تر از ترکیبات دیگر می باشد .  چندین سال قبل تحقیقاتی در مورد اثر باکتری کشی ترکیب بردو و مقایسه آن با اکسی کلرور مس و آنتی بیوتیک  استرپتومایسین درکنترل شانکر باکتریائی مرکبات در شهرستان های کهنوج و رودان از طرف سازمان حفظ نباتات  تهران با همکاری ادارات حفظ نباتات مربوطه به عمل آمده و در مقایسه نتایج سم پاشی اثر ترکیب بردو بهتر از دو سم دیگر در کنترل بیماری بوده است .

طرز تهیه :

برای تهیه یک هزار لیتر ترکیب بردو (به طور مثال یک درصد ) مقدار ده کیلو گرم سولفات مس (5 بسته سولفات مس دو کیلوئی ) را در 50 لیتر آب در ظرف پلاستیکی یا استیل حل می کنیم و ده کیلو گرم هیدراکسید کلسیم (5 بسته هیدراکسید کلسیم دو کیلوئی ) را با مقدار کمی آب خیس کرده و در سمپاش ریخته و ضمن هم زدن حجم آنرا با افزودن آب به 950 لیتر   می رسانیم و سپس محلول سولفات مس را به آرامی روی دوغاب ضمن به هم زدن اضافه می کنیم و پس از دو دقیقه هم خوردن ترکیب بردو آماده مصرف است .

سمیت :

ترکیب بردو با داشتن LD50 Oral for rat >4000 mg/ kg  جزء سالمترین سموم می باشد . برای زنبور عسل بی خطر است و تا حدودی نیز دافع حشرات است ولی برای ماهی مضر است و باید با نظر متخصصین گیاه پزشک مصرف شود . ترکیب بردو دوره کرنانس ندارد ولی اگر نزدیک به زمان برداشت استفاده شود رسوب آبی رنگ روی محصول می ماند که باید با آب شسته شود .

احتیاط های لازم :

هنگام سمپاشی از خوردن ، آشامیدن و سیگار کشیدن خوداری و از دستکش و ماسک استفاده کنید . در صورت آلودگی و نیز پس از سمپاشی دست و رو با صابون شسته شود . در صورت آلودگی چشم  بلافاصله به مدت 15 دقیقه با مقدار زیادی آب شسته شود و به چشم پزشک مراجعه شود . در صورت بلعیدن ، مقدار زیادی شیر و در صورت عدم دسترسی مقدار زیادی آب نوشیده شود و در صورت احتمال صدمه مخاطی شستشوی معده توسط پزشک لازم است . از شستن سمپاش در نهرها اجتناب کنید .

پایداری  :

سولفات مس و هیدراکسید کلسیم در شرایط معمولی دور از رطوبت و گاز کربنیک و در کیسه های در بسته سال ها خواص خود را حفظ می کنند .

سازگاری :

ترکیب بردو با نیکوتین ، آرسنات سرب و کلسیم ، ددت ، گوگرد و روغن های معدنی و گیاهی قابل اختلاط است . ولی نباید با حشره کش های ارگانوفسفریک و نیز سمومی که در محیط قلیائی تجزیه می شوند مخلوط شود .

 کشاورزی ارگانیک  Organic  Agriculture  :

طبق مقررات EU ــ پیوست دوم مقررات شماره 91/2092 CEE مورخ 24 جون1991  در مورد رابطه سلامتی انسان و سموم گیاهی فقط ترکیب بردو ، گوگرد و ترکیبات معدنی بر پایه پرمگنات پتاسیم و چند سم گیاهی مورد توصیه میباشد .

کاشت هندوانه

کاشت هندوانه    

                                       مشخصات :

کدوئیانCucurbitaceae تیره Citrullus vulgaris schard – Citrullus lanatus Thnub                             نام لاتین Water – melon                             نام انگلیسی                               هندوانه نام فارسی                                بطیخ نام عربی

گیاه شناسی:

هندوانه بومی مناطق گرم آفریقاست و در قرن شانزدهم به اروپا آورده شدو سپس از اروپا به آمریکا منتقل و کشت آن شروع گردیده. در بعضی از نوشته ها چنین مشهود است که مصریان قدیم و از اسپانیائی ها هندوانه را می کاشتند و از میوهآن استفاده غذایی می نمودند.

هندوانه گیاهی است یکساله و علفی ، سیستم ریشه ای هندوانه قوی و کامل است و از ریشه های فرعی و تارهای کشنده تشکیل می شود. قطر ریشه اصلی در نزدیکی یقه به 1 تا 5/1 سانتی متر ( در هندوانه های خودرو 5 تا 7 سانتی متر) و به فاصله 25تا 30 سانتی متر دورتر از یقه بشدت از قطرش کاسته شده و به شکل رشته نازک نخ مانندی عمودی در زمین فرو می رود.

ریشه هندوانه رشد عمیقی دارد ودر بعضی از خاک ها تاید تا عمق ( به عمق 1 حتی بیشتر)نفوذ نماید ریشه های فرعی بلافاصله از قسمت بالای ریشه اصلی بطور مایل منشعب شده و در عمق 20 تا 30 سانتی متری خاک پراکنده می شوند. ریشه های فرعی درجه یک معمولاً طویل تر از ریشه اصلی بوده و طول آنها ممکن است به 4 تا 5 متر برسد. ریشه های فرعی درجه یک به نوبه خود به ریشه های فرعی درجه 2 و 3 منشعب می شوند. سیستم ریشه ای یک بوته هندوانه ممکن است 7تا 10 متر مکعب حجم خاک را فرا گیرد.

ساقه هندوانه خزنده—(طول شاخه های خزنده آن شاید به 4-5 متر برسد)نازک و طویل با مقطع پنج ضلعی مدور و کرکدار نازک است. طول ساقه ممکن است 4 تا 5 متر برسد. از ساقه اصلی ساقه های فرعی منشعب می شوند .

برگ های هندوانه قلبی شکل با بریدگی های عمیق و به رنگ سبز خاکستری و با دمبرگ طویل و بدون گوشوارک است.

هندوانه گیاهی یک پایه بوده وگل های نر و ماده آن بطور جداگانه روی یک بوته قرار دارند گل ها در محور برگ ها به صورت انفرادی قرار می گیرند تعداد گل های نر همیشه بیشتر از گل های ماده است .

جام گل کامل و زنگوله ای شکل بوده واز 5گلبرگ زرد لیمویی یا سبز متمایل به زرد که درقاعده متصل به کاسه گل می شوند تشکیل شده است .

تخمدان ها پوشیده از کرک و دارای 3 تا 4و گاهی 5 حجره هستند مادگی گل کوتاه و پرچم های گل ماده ناقص اند.

معمولاً گرده هانیز در گل ماده ناقص اند ولی گاهی اوقات ممکن است دارای استعداد باروری نیز باشنددر بعضی از ارقام هندوانه گل های ماده بدون پرچم نیز دیده می شود. گل نر علاوه برجام گل دارای 5 پرچم است که چهار تای آن 2به2 بهم چسبیده و یکی آزاد است. پرچم ها به کیسه های زرد رنگ گرده منتهی می شوند .

از زمان های قدیم انواع مختلف هندوانه رابه دو دسته تقسیم می کرده اند.

—1) هندوانه های پوست نازک

انواع پوست نازک بیشتر برای مصارف محلی و مراکز فروش نزدیک به محل تولید می باشد

—  2) ارقامی که دارای پوست کلفت

انواعی که دارای پوست کلفت می باشند قابل حمل ونقل به نقاط دور و نزدیک و نگهداری آن در انبار آسانتر است .

تقسیم بندی دیگر ارقام براساس زمان رسیدگی :

—زودرس 70-80 روز

—میان رس 80-90روز

—دیررس 130-140 روز

—می توان هندوانه را در مکان های سرپوشیده وگرم خزانه گیری کرد وبه محض مساعد شدن هوا به محل اصلی منتقل نمود

—آزمایش های مختلف نشان داده است که تهیه مالچ واستفاده از آن (بخصوص پلاستیک سیاه )   به زود رسی محصول در این مناطق کمک می کند

—ارقام زود رس در مدت 70تا 80 روز میوه می دهد

—ارقام میان رس به 80 تا 90 روز

ارقام ایرانی هندوانه عبارتند از :

هندوانه قرق

هندوانه خانمی

هندوانه شریف آباد (پوست خیلی نازک اندازه و متوسط، شکل گرد و گوشت قرمز ، طعم شیرین و مطبوع)

هندوانه محبوبی

هندوانه پوست سفید همدان (پوست کلفت و سفید رنگ)

ارقام خارجی هندوانه:

ارقام خارجی هندوانه که کشت بعضی در ایران نتایج خوبی داده است که بیشتر انواع مختلف آمریکایی است که پس از جنگ جهانی دوم به ایران وارد شده است.

چار لستون گری  Charleston Gray دوره رشد 130-140 روزه در ایران معروف به هندوانه مهندسی که  برای حمل ونقل بسیار خوب است میوه ها بزرگ وکشیده می باشند رنگ پوست سبز پسته ای روشن ، پوست میوه کلفت ومحکم رنگ گوشت قرمز روشن بسیار مرغوب ترد وشیرین می باشد برای مناطق گرمسیری مناسب تر است درسایر نقاط نیز نتیجه خوبی داده است . این واریته به بیماری لک سیاه حساس می باشدونسبت به آنتراکنوز وپژمردگی فوزاریومی مقاوم است  .

دیکیس کوئینDixie Queen دوره رشد 130-140 روز وبرای حمل ونقل به بازار های نزدیک وکشت در مزارع اطراف شهر ها مناسب است رقمی است نسبتاً زود رس پوست میوه سبز کمرنگ با نوارهای نازک ونیمه سخت گوشت قرمز روشن ترد توپر شیرین شکل میوه گرد کمی کشیده .این هندوانه به پژمردگی مقاوم است .

فرفاکس Fairfaxدوره رشد 130-140 روز رقمی است بیضی کشیده درشت با پوست سبز روشن راه راه بدلیل ضخامت پوست برای حمل ونقل به نقاط دور دست مناسب میباشد گوشت آن قرمز شیرین پر آب تو پر بدون الیاف می باشد . تنها عیب آن درشتی خیلی زیاد آنست که بعضی میوه ها 15-20 کیلو گرم می رسد . برای فروش در بازار  شهرهای بزرگ مناسب است .

چیلیان بلاک ChilianBlackدوره رشد 130-140 روز که میوه ها کروی متوسط پوست سبز روشن با نوارهای سبز تیره ونازک بهمین دلیل قابل حمل ونقل به نقاط دور دست نمی باشد برای بازارهای نزدیک شهر ها توزیع می شود چون زیاد بزرگ نمی شود فروش آن آسانتر است  .

وبلاک دایموندBlack Diamond (Cannon ball)

نیاز اکولوژیکی:

هندوانه یک گیاه فصل گرم می باشد و نسبت به گرما بیشتراز سایر گیاهان تیره کدوئیان مقاوم است هندوانه مخصوص مناطقی است که دارای تابستان طولانی و گرم هستند. از این رو تابستان های خشک و یا نسبتاً مرطوب برای آن مناسب می باشد.

شیوع بیماری های که به برگ آن حمله می کنند در نواحی مرطوب بیشتر ازنواحی خشک است در مناطقی که طول دوره گرما کمتر از 120 روز است باید از ارقامیاستفاده کرد که میان رس و یا زود رس باشند .در غیر اینصورت میوه نارس باقی می ماند وشیرین نمی شود.

خاک:

هندوانه خاک‌های شنی وسبک راکه از نظر مواد آلی غنی باشد واز زهکشی خوبی برخوردار باشند می پسندد . در خاک های رسی هم محصول خوبی می دهدبه شرط آنکه آب تحت الارض در پائین نگهداشته شود . در خاک های حاصلخیز و زهکشی شده شنی رسی و لومی شنی ، بهترین خاک برای رشد هندوانه است . خاک‌های کمی اسیدی تاpH خنثی مناسب کشت هندوانه می باشدpH بین 6 تا 7 برای کشت هندوانه بسیار مناسب است.

مقداربذر :

—میزان مصرف بذر برای یک هکتار 3-4 کیلوگرم می باشد بذور هندوانه را موقعی می کارند ، که دمای محیط به 20 درجه سانتی گراد رسیده باشد .

—نظر به اینکه هندوانه به سرماحساس است

—بنابراین تا برطرف نشدن کامل سرما باید از کاشت بذر در هوای آزاد خود داری کرد وبذر هندوانه در دمای بین 25 تا 30 درجه سانتی گراد جوانه زده و سبز می شود.

—درکلیه روش های کشت در اراضی شور می بایست از مقدار بیشتری بذر نسبت به اراضی شیرین در هنگام بذر پاشی استفاده نمود تا ازسطح سبز خوبی برخوردار شد.

—درصورت تکرار کشت در سال بعد در هنگام شخم می بایست ابتدا شوره های حاصله روی

—سطح خاک را جمع آوری نموده وسپس نسبت به شخم اقدام نمود که به صلاح نمی باشد.

آماده سازی زمین:

برای کاشت هندوانه زمین را درپائیز سال قبل شخم زده و آنرا به حال خود می گذارند . کلوخ های حاصله از شخم در فصل زمستان توسط سرما و یخبندان پوک و نرم شده و در بهار قبل از کاشت، زمین را 1 الی2 بار دیسک می زنند تا خاک کاملاً نرم شود و سپس اقدام به کشت می کنند ومی توان با کود سبزیا کود حیوانی خاک های نامناسب را اصلاح نمود.

احتیاجات کودی:

کودهای زیر شخم

—کودهای فسفاته و پتاسه بهتر است قبل از کشت حدود 3-4 ماه در شرایط مرطوب و 6 الی 8 ماه در شرایط خشک به زمین اضافه نمود و توسط شخم یا دیسک زیر خاک نمود تا در هنگام کاشت کودها تجزیه و مورد استفاده گیاه قرارگیرد.

—میزان مصرف کود حیوانی بین 15تا 20 تن در هکتار است.

—مقدار250- 300کیلو گرم ازت

—مقدار150-180 کیلو فسفر

—مقدار70-80 کیلوگرم پتاسیم در هکتار

—در خاکهای شنی در مقایسه با خاکهای سنگین باید به مقدار بیشتری در نظر گرفته شود

—مصرف 5-10 تن در هکتار حیوانی پوسیده توصیه می شود

احتیاجات کودی هندوانه:

احتیاجات کودی هندوانه نسبت به پتاس و ازت زیاد است ولی نیازفسفر در این گیاه نسبتاً کم است با توجه به غنی بودن اکثر خاک های ایران نسبت به پتاس نیازی به مصرف آن نمی باشد.

مقداروطریقه مصرف کود اوره در هندوانه:

مقدار 300 کیلوگرم اوره در 4 مرحله

1- هنگام کاشت

2- هنگام منشعب شدن شاقه

3- دقیقاً قبل از میوه دهی

4- بعد از تشکیل اولین میوه

کودهای سرک

بهتراست کودهای که امکان محلول پاشی را دارند را با مقدار مناسب بصورت محلول پاشی استفاده نمود تا کمتر مشکلات شوری خاک را بوجود آورند . البته بهتر است در هنگام محلول پاشی از آب شیرین و مناسب استفاده گردد تا از تنش و استرس شوری گیاه در امان باشد. بهتر است کود فسفات وپتاس براساس آزمون خاک انجام شود بهتر خواهد بود .

مصرف کود اسید بوریک دراراضی شور توصیه نمی شود .

هندوانه به کمبود منگنر ، بور، آهن ، روی و کلسیم بسیار حساس است .محلول پاشی کود های محتوی این عناصر غذایی در بعضی حالات در بهبود کیفیت هندوانه سودمند می باشد .

کاشت:

معمولاً بذر پاشی هندوانه در زمین اصلی انجام می گیرد بدین منظور 1 یا 2 روز قبل از آن بذر را در پارچه مرطوب تحت دمای حدود 25 درجه سانتی گراد نگه می دارند و بدین ترتیب عمل جوانه زنی و سبز شدن تسریع می شود.

زراعت هندوانه معمولاً به صورت کپه ای انجام می گیرد بدین صورت که در محل های تعیین شده گودال هایی به عمق 20 تا 25سانتی متر و به فاصله 75 تا 80سانتی متراز همدیگرحفر کرده وکود های توصیه شده را در کف گودال ریخته وروی آن رابا کود حیوانی پوسیده پوشانده (بهتر است مقداری کود دامی پوسیده را با خاک مخلوط کرده تا علاوه بر تقویت مواد غذایی خاک گرمای زمین را نیز تا حدودی حفظ کند).

سپس مقداری خاک الک شده بر روی آن ریخته و به منظور کاشت تعداد3 الی 4 بذر جوانه زده سالم و ضدعفونی شده را روی بستر تهیه شده به نحوی قرار می دهند که ریشه چه ها به طرف پائین قرار گیرد. آن وقت روی بذر را با یک لایه نازک خاک نرم می پوشانند وبلافاصله با آب پاش آبیاری می کنند در این روش فاصله ردیف ها را 1/5یا 2 متر درنظر می گیرند کاشت مکانیزه هندوانه نیز در بعضی کشورها رایج است نوع کشت ردیفی است و پس از نمو کافی، بوته های اضافی را به فواصل معین تنک می کنند.

روش دیگر کاشت هندوانه:

روش دیگر کاشت هندوانه که بیشتر در کشورهای خارجی رایج است استفاده از گلدان های توربی است. داخلاین گلدان ها را حدود سه چهارم با مخلوطی از خاک و برگ و کود دامی پوسیده و خاک باغچه پر کرده و روی آنرا تعداد 1 الی 2 بذر که قبلاً خیس کرده اند قرار می دهند آن وقت روی بذر را با مقدار خاک نرم و سبک می پوشانند و بلافاصله آبیاری می کنند پس ازآنکه گیاه دو برگه شد آنها را همراه با گلدان در زمینی که قبلاً آماده شده است بادست و یا با ماشین نشاء کار در داخل خاک قرار می دهند. در موقع انتقال نشاء همواره باید نشاء را با مقداری خاک به زمین اصلی انتقال داد (حساس بودن نشاء به جابجایی) وبا این که از گلدان های توربی استفاده نمود.

بهبود کیفیت در برخی محصولات در مناطق شور را می توان بالا رفتن قند در چغندر، خربزه ،هندوانه ، هویج و همچنین کیفیت نانوایی گندم را نام برد

آبیاری های نوین

 توجه:

کلیه آبیاری های نوین ( سوپردریپ –بارانی – قطره ای تحت فشار - تراوا ... ) در زمین و آب شور بعلت مصرف کم و بهینه آب صحیح نمی باشد چون درزمین و آب شور می بایست از آب بیشتری استفاده نمود تا از تشکیل نمک بر روی سطح خاک و تشکیل نمک بصورت پیاز رطوبتی در اعماق خاک جلوگیری بعمل آورد پس در زمین و آب شور بحث راندمان آبیاری چندان صحیح نمی باشد چون با تخریب خاک مواجه می باشیم.

توضیح اینکه نیاز آبی هندوانه ازاول تا آخز بسته به شرایط اقلیمی منطقه حدوداً 15 بار می باشد.

داشت:

بوته هندوانه برای رشد اولیه خود احتیاج به گرما و رطوبت کافی دارد. بنابراین زمانیکه زمین هنوز گرم نشده است می بایست از بذر پاشی خودداری نمود. در روش کاشت کپه ای پس از آنکه بوته ها به اندازه کافی رشد کردند یک یا دوبوته قوی را نگه داشته و بقیه را تنک می کنند. در تنک کردن و یا حذف بوته های اضافی باید دقت نمود. دفع علف های هرز و سله شکنی خاک را می توان به علت عریض بودن فواصل کاشت توسط دیسک و یا کولتیواتور انجام داد.

مناطقی که دارای تابستان های گرم و خشک هستند. باید به امر آبیاری توجه کافی داشته باشند زیرا بسیار مشاهده شده که هندوانه‌ها در اثر کم آبی رشد کافی نکرده و اندازه آن کوچک باقی مانده و یا به علائم سوختگی دچار شده اند کمبود کلسیم نیز می تواند در ته میوه سوختگی ایجادکنداین ضایعه که به سوختگی گلگاه معروف است در اکثر هندوانه های رقم چارلستون گری مشاهده می شود هرس هندوانه به سادگی انجام می گیرد برای این کار ساقه اصلی را بعد ازبرگ سوم و ساقه های فرعی را جداگانه بعد از برگ پنجم قطع می کنند.

کم کردن تعدادمیوه در روی بوته یکی از اعمالی است که باید در مورد هندوانه انجام شود .ارقامی که تولید بااندازه بزرگ می کنند ، بهتر است تعدادمیوه به دوعدد تقلیل یابد . ولی در ارقامی که تولید میوه های کوچک می کنند ، می توان تعداد 3-5 عدد میوه رادر هر بوته باقی گذاشت .

مواظبت های زراعی

—کم کردن تعداد میوه در روی بوته یکی از اعمالی است که باید در مورد هندوانه انجام شود

—ارقامی که تولید میوه با اندازه های بزرگ می کنند ، بهتر است تعدادمیوه

—به دو عدد تقلیل یابد

—ولی در ارقامی که تولید میوه های کوچک می کنند می توان تعداد 3-5 عدد میوه در هر بوته باقی گذاشت

—مبارزه با علف های هرز از ابتدای رشد بوته ها

—سله شکنی در اولین فرصت بعد ازاینکه بوته های جوان از خاک خارج شدند

—دادن مقدار کود سرک توصیه شده در مراحل رشدی تعیین شده

—کنترل آفات وامراض بمحض بروز اولین علائم خسارت

آفات هندوانه:

آگروتیس (کرم طوقه بر)

—استفاده از سموم سوین کارباریل به مقدار 20کیلوگرم و یا کلرپیریفوس20کیلوگرم در هکتار بصورت طعمه پاشی هنگام غروب آفتاب همراه با مقداری با خاک قند

—توجه:وقتی که لاروها متوسط ودرشت باشند 50کیلوگرم طعمه مسموم

—مبارزه زراعی :شخم عمیق بعد از برداشت محصول

—از بین بردن علف های هرز

شته جالیز

  —شته جالیزمانند دیگر شته ها با مکیدن شیره گیاهی باعث پیچیدن برگ ها وعدم رشد سر شاخه ها می گردد.به علاوه عسلک فراوان حاصل از ان روی گیاهان را می پوشاندکه قارچ های ساپروفیت روی ان رشد کرده و باعث فوماژین می شوند. ناقل 70 نوع بیماری ویروسی در گیاهان می باشد.

—در شرایط عادی طول عمر یک حشره از بدو تولد تا مرگ یک ماه طول می کشد

—کنترل شیمیایی شته جالیز:

—اگر شته ها موجب پیچیدگی برگ شوند یا تولید گال نمایند از سموم سیستمیک مانند اکسی دمتون متیل (متاسیستوکس) و تیومتون (اکاتین) استفاده می شود

—ولی اگر موجب پیچیدگی نشونداز پریمیکارپ (پریمور) که یک شته کش اختصاصی است استفاده می شود.

—برای مبارزه با شته های سبزی و جالیزی از هپتنوفوس(هوستاکوییک)استفاد ه می شود.

—1. دیکلرووس(ددواپ) EC50% و 2-1.5 در هزار

—2. پیریمیکارب(پریمور) wp50% و 0.7- 0.5 کیلوگرم درهکتار

—3. هوستاکوئیک EC50% و 1لیتر درهکتار

—4. پی متروزین(چس) WG50%و 0.5 کیلو گرم

—5.پی متروزین(چس) WG25%و 1 کیلو گرم

—6.هپتنفوس EC50% الیتر

—تعداد1-2 نوبت در صورت آلوده بودن

تریپس :

           روش های کنترل :

 زراعی ( کنترل علف های هرز )

بیولوژیکی ( کفشدوزک - تریپس شکارگر - کنه شکارگر - سن های شکارگر )

کنترل شیمیایی ( دیکلرووس و سومیسیدین ۲۰ درصد به نسبت ۷/۰ لیتر در هکتار )یا با سموم جدید (سم کراکراون ویا باسم موس پلان )به محض مشاهده

مگس جالیز وخربزه

—اولین سمپاشی زمانی است که اکثر میوه ها به اندازه فندقی باشند

—به تعداد3-4نوبت سمپاشی ها به فاصله 6 روز از هم درصورت نیاز

—با سم فوزالن پی 35% ECبه نسبت 1/5 لیتر

—تری کلروفن 80% spبه نسبت 1/5کیلوگرم

—دیازینون 60% ECبه نسبت1/5لیتر

—دیمتوات40% ECبه نسبت1/5 لیتر

—مبارزه زراعی

—از طریق گل گیری ، جمع آوری وانهدام میوه های آلوده

مگس مینوز

—استفاده از سم کلرپیریفوس به نسبت 5/1 لیتر

—درموقع بعداز غروب آفتاب

—در 3 نوبت

—از اواسط تیر ماه به بعد

—محلول پاشی هر 8 روز میتواند تکرار شود

—از بکاربردن سم فوق برروی خربزه مشهدی بدلیل گیاه سوزی خودداری شود ودر سایر وایته های خربزه از سم فوق به مقدار یک لیتر توصیه می شود

انواع کنه ها

—در 1-2 نوبت به فاصله حداکثر 10 تا 15 روز بارعایت دوره کارنس سم

—زمان قبل از طلوع آفتاب ودر ساعات اولیه صبح

—با سم تترادیفون به نسبت 2 در هزار

—یاباسم سولفوربه نسبت 3 در هزار

—یا با سم پروپارژیت به نسبت 1 در هزار

بیمارهای :

سفیدک حقیقی(پودری) جالیز

—کنترل زراعی :کاشت در مناطقی که هوا جریان دارد و رطوبت کم ودر فاصله دو آبیاری زمین خشک شود ، انهدام علف های هرز

—1. ارقام مقاوم، خربزه مشهدی و طالبی شهد شیراز حساس است.

—2. کاشت در مناطقی که هوا جریان داشته باشد.

—3. کاهش رطوبت

—4. در فاصله دو آبیاری زمین خشک شود.

—به محض دیدن اولین علائم بیماری در برگ ها 1-2 نوبت

—

—کنترل شیمیایی:

—اگر بیماری دیر وارد مزرعه شود معمولاً نیازی به مبارزه نیست.

—1- سولفور wp80-90% و 3- 2 در هزار با دیدن اولین علائم

—2- دینوکاپ(کاراتان اف ان) wp18.25%و 2-1 کیلوگرم درهکتار

—3- گل گوگرد 20- 15 کیلوگرم در هکتار

4- درهندوانه باید ازگل گوگرد  به مقدار 15-20 کیلو گرم استفاده شود بدین ترتیب که بوته های آلوده را گرد پاشی کرد.

سفیدک داخلی

—به محض مشاهده اسپرانژیم قارچ در 2 نوبت شروع سمپاشی ( رؤیت لکه های خاکستری متمایل به بنفش در پشت برگ ) تکرارسمپاشی به فاصله 15 روز

—با استفاده ازسم اکسی کلرور مس به نسبت1-2 کیلو گرم

—یا باسم مانب به نسبت 1-2کیلوگرم

—یا باسم متالاکسیل به نسبت 20-25 کیلوگرم

بوته میری:

—کنترل زراعی کشت جالیز در خاک های سبک از تماس آب با بوته خود داری شود

—حتی الامکان سعی شود مقدار آب آبیاری را کم و دفعات آبیاری را زیاد کرد.

—سمپاشی باسم مانکوزب نوبت اول هم زمان با کاشت محلول 20گرم در هزار

—نوبت دوم پای بوته ها 20 گرم در هر گودال

—متالاکسیل به نسبت 20-25 کیلوگرم بمحض رویت اولین علائم (پژمردگی خفیف برگ های انتهایی)

برداشت:

برداشت میوه زمانی صورت می گیرد که رسیده بودن میوه مشخص باشد. برداشت میوه هنگامی است که گوشت میوه رسیده. و میزان قند آن حداکثر باشد. تشخیص میوه رسیده از نارس احتیاج به تجربه دارد. بهترین روش برای اینکه مشخص شودمیوه رسیده است یا نه ، نوع صدای ضربه ای است که با انگشت شست به میوه وارد می آید. اگر میوه نارس باشند این صدا زنگ دار فلزیmore metalic ring or sharp metalic sound می باشد. ولی در میوه های رسیده صدا خفه(Muffled or Dull) و گرفته است.

خشک شدن پیچک نزدیک میوه می تواند راهنمایی خوبی برای رسیدن میوه باشد البته شاید این موضوع در بعضی موارد صحیح نباشد شاید تغییر رنگ پوست میوه بتواند ما را در تشخیص میوه رسیده از نارس کمک کند. چنانچه رنگ پوست میوه روشن باشد دلیل بر رسیدن میوه است برجسته شدن خطوط روی پوست میوه نیز می تواند راهنمایی خوبی برای این مسئله باشد.

جهت موفقیت در کشت هندوانه :

1-از ارقامی کشت شود که مقاومت بیشتری به بیماری دارند

2-در مناطقی که تابستان کوتاه ومعتدل دارد 3-4 هفته قبل از شروع فصل گرم بذر هندوانه را زیر شاسی ویا در گلخانه بکارید

3-برای کشت هندوانه در مناطقی که تابستان کوتاه دارند بهتر است انواع زود رس انتخاب وکشت شود .

4-پای بوته ها مقداری کلش وپوشال و امثال آن بریزید تا بوته را گرم نگداشته وسرعت رشد گیاه زیاد شود .

5-چنانچه امکان بروز سرما در منطقه داده می شود پوشش پلاستیکی روی ردیف های هندوانه بکشید تا آنها را از سرما محفوظ داشته وضمناً رشد بوته بیشتر شود .

6-مبارزه باعلف های هرز از ابتدای رشد بوته ها الزامی است .

7-سله شکنی سطح خاک ضروری می باشد .

8-کنترل علف های هرز در اولین فرصت بعد از آنکه بوته های جوان از خاک خارج شدند ، شروع شود . این عمل تا زمانی که بوته ها زمین را نپوشانده اند ، باید ادامه یابد .

9-آزمایشات مختلف نشان داده که تهیه مالچ واستفاده از آن (به خصوص پلاستیک سیاه به زود رسی محصول دراین مناطق کمک می کند

مزایای آبیاری قطره ای سوپر دریپ :

1ـ فضای انبارداری و سهولت نگهداری در بین فصول رشد محصول حداقل بوده و حمل آن آسان می باشد .

2ـ اتصالات آن به صورت قطعات ساده و استاندارد موجود است و روش کارگذاری آن به صورت دستی و ماشینی بسیار ساده است .

3ـ باعث صرفه جویی در آب ،نیروی انسانی و کود شده و کیفیت محصول را افزایش داده و همچنین هزینه آن بسیار کم است .

4ـ جنس پلاستیکی مخصوص آن از چسبیدن جلبک ها و رسوبات معدنی جلوگیری می کند .

در مقابل گرما و اشعه ماوراءبنفش ،کلیه کودهای شیمیایی ،سموم ، دفع آفات و اسپری های کشاورزی مقاوم است .

5ـ قابلیت نصب روی خاک ،زیر خاک و یا حتی معلق بوده و یکنواختی آبدهی آن تا 2/99 درصد نیز می رسد .

6ـ قطره چکان ها از اجزا لوله بوده و در نتیجه امکان جدا شدن آنها از سیستم مرتفع گردیده .

7ـ قوی و بادوام بوده و تحت تاثیر باد قرار نگرفته و قابل استفاده تا 3 سال زراعی می باشد .

8ـ قرقره های استاندارد به طول 1000 تا 2000 متر می باشد .

لوازم لازم جهت اجرای یک هکتار آبیاری دریپ:

مقدار 5000 یا6000متر که معادل 5-6 رول می باشد و هررول 1000متر طول دارد

فاصله ردیف ها از همدیگر5/1یا2 متر

فاصله بوته ها 75-80 سانتی متر

تعداد دانه برای کاشت 2-3 دانه

مقدار کود مورد نیاز فسفات تعداد 250 کیلو گرم

اکثرا در دو مرحله اقدام به کود سرک می نمایند

کود مایع 5 لیتر در زمانهای اوایل رشد و در مرحله باروری

آفات مهم آگروتیس و شته

بیماری سفید ک پودری ودروغی

لوله اصلی 100 متر

50عدد شیر از قرار

مقدار برداشت محصول بسته به کشاورز 40-60 تن در هکتار

—خواص داروئی:

هندوانه از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است . گرما را برطرف می کند و بهترین میوه تابستان است .

—1)هندوانه مدر است و به پائین آوردن فشار خون کمک می کند

—2)هندوانه معده را تقویت می کند

—3)پوست سفید داخل هندوانه برای زخم گلو و دهان بسیار موثر است

—4)مغز تخمه هندوانه کرم های معده و روده را از بین می برد

—5)هندوانه برای ورم مثانه مفید است

—6)هندوانه بدن را تازه شاداب می کند

—7)هندوانه برای اشخاص گرم مزاج بسیار خوب است

—8)آب هندوانه مخلوط با سکنجبین علاج کننده یرقان و دفع کننده سنگ کلیه است

—9)برای خنک کردن بدن در روزهای گرم تابستان هندوانه را با شکر بخورید

—10)برای برطرف کردن تب و اخلاط بدن هندوانه را با شیر خشت بخورید

—11)برای رفع خارش بدن هندوانه را با تمبر هندی بخورید

—12)هندوانه را باید همیشه بین دو غذا خورد یعنی تقریبا سه ساعت بعد از غذا و یکساعت قبل از غذا . زیرا اگر بلافاصله بعد از غذا خورده شود در هضم غذا اختلال ایجاد می کند همچنین نباید آنرا با میوه های دیگر مخلوط کرد زیرا تولید نفخ شکم می کند.

منبع : نشریات ترویجی جهاد کشاورزی

آبیاری در کشاورزی ارگانیک

                               آبیاری در کشاورزی ارگانیک

آب یک منبع با ارزش و کمیاب برای تولیدات کشاورزی است و از آنجاییکه هدف کشاورزی ارگانیک حفاظت و استفاده پایدار از منابع طبیعی است، بهینه ترین روش ها برای استفاده صحیح از آب، مسئله مهمی در این حیطه است. در حالی که استفاده از آبیاری باعث بهبود زندگی و افزایش درآمد کشاورزان می شود اما اثرات منفی بالقوه ای در کشاورزی تحت سیستم آبیاری وجود دارد که در زیر به برخی از‌ آنها اشاره شده است:

• 1. آبیاری زیاد در مناطق خشک و یا نیمه خشک باعث شوری خاک می شود که بدترین حالت آن تبدیل شدن خاک به خاک نامناسب برای کشاورزی است.
• 2. آبیاری شدید (بیش از حد) باعث آبشویی مواد غذایی خاک و فرسایش آن می گردد.
• 3. آبیاری بصورت بارانی یا غرقابی باعث صدمه به خاک سطحی می شود. بافت نرم خاک تخریب می شود و ذرات خاک به یکدیگر می چسبند و در نتیجه باعث ایجاد کلوخه های سفت می گردند. این امر به نوبه خود باعث کاهش میزان تهویه خاک و آسیب به ارگانیسم های خاک می شود.
• 4. آبیاری نامناسب باعث ایجاد تنش در محصولات شده و آنها را به بیماریها و آفات حساس می کند.
• 5. اغلب محصولات مناطق خشک به غرقابی شدن حساس هستند حتی اگر زمان آن کوتاه باشد.
• 6. آبیاری در طول ساعت گرم روز باعث ایجاد شوک در گیاهان می شود.
• 7. سیمانی نبودن جدار کانال های آبرسانی، باعث جذب آن توسط خاک بخشهای غیر کشت و هدر رفتن آن می شود.

انتخاب نوع محصول

انتخاب محصول و روش کشت مناسب بهترین عامل تعیین کننده لزوم استفاده از آبیاری است. توجه به این نکات می تواند در انتخاب محصول راهگشا باشد:

• 1. نه تنها هر گیاه به میزان آب متفاوتی احتیاج دارد، که گونه های مختلف از یک محصول نیز به مقدار آب یکسان احتیاج ندارند، همچنین زمان آبیاری آنها نیز مشابه نیست.
• 2. بعضی از گیاهان به خشکی بسیار مقاومند اما بعضی از آنها بسیار حساس هستند.
• 3. گیاهانی با ریشه عمیق می توانند آب را از اعماق لایه های مختلف خاک مورد استفاده قرار دهند بنابراین در خشکی های موقتی حساسیت کمتری دارند.

امروزه به کمک آبیاری بیشتر محصولات می توانند در خارج از مناطق اقلیم کشاورزی خود رشد کنند. با این روش زمین هایی که بدون آبیاری قادر به کشت نیستند زیر کشت می روند و حتی گیاهان حساس در این مناطق با حداقل فشار آفت و بیماریها سازگار می شوند.

سیستم آبیاری قطره ای

سیستم های آبیاری با بازده بالا و پایین و همچنین اثرات کم و بیش منفی وجود دارد.
در مواردی که آبیاری لازمست، کشاورزان ارگانیک باید یک سیستم مناسب را انتخاب کنند که باعث سوء استفاده از منابع آبی، ‌صدمه به خاک نشود و اثر منفی بر سلامت گیاهان نداشته باشد.
یکی از روش‌های پیشنهادی، سیستم آبیاری قطره ای است. آب مستقیماً از تانکر مرکزی به طور مستقیم به لوله های نازک منفذدار منتقل شده و از آنجا در بین تک تک گیاهان توزیع می شود.
این کار بطور متناوب انجام می گیرد اما سرعت جریان آب بسیار آرام بوده بنابراین زمان کافی برای نفوذ آب در منطقه ریشه محصول وجود دارد. در این روش آب کمتری هدر می رود همچنین اثر منفی بر خاک ندارد.
از آنجاییکه تاسیس سیستم آبیاری قطره ای بسیار گران است، بعضی از کشاورزان با استفاده از مواد محلی سیستم آبیاری قطره ای با قیمت کمتری ایجاد کرده اند.

در کل سیستم آبیاری انتخابی کشاورزان باید بازده بالا همراه با بهبود بافت خاک و نگهداری آب در خاک را به همراه داشته باشد.

برداشت آب در کشاورزی ارگانیک

نخستین ایده در کشاورزی رایج غلبه بر کمبود آب بوسیله احداث لوازم آبیاری است ولی کشاورزان ارگانیک می دانند که در درجه اول بازگرداندن آب و نفوذ پذیری آب در خاک مهم است و لذا به نکات زیر توجه می کنند:

* اهمیت استفاده پایدار از آب بعنوان یک منبع کمیاب و با ارزش
* احتیاج به نگهداری رطوبت در خاک
* تصحیح روشهای برداشت و ذخیره آب
* درک پتانسیل و اهمیت آبیاری در کشاورزی ارگانیک

چگونگی حفظ آب درون خاک در کشاورزی ارگانیک

در طول دوره خشکی، بعضی از خاکها بیشتر و بعضی کمتر در موقعیتی هستند که آب مورد نیاز محصولات را تامین کنند.

قابلیت خاک در نگهداری آب به ترکیب خاک و همچنین وجود مواد ارگانیک در خاک وابستگی شدیدی دارد.

• · خاکهایی که غنی از رس هستند می توانند تا 3 برابر ظرفیت خود آب را ذخیره کنند که البته نسبت به خاکهای شنی بیشتر است.
• · مواد ارگانیک خاک بعنوان منبعی برای ذخیره آب همانند یک اسفنج عمل می کنند. بنابراین خاکهای غنی از مواد ارگانیک رطوبت خود را در مدت زمان طولانی تری حفظ می کنند. و به منظور افزایش مواد ارگانیک استفاده از کودهای ارگانیک، کمپوست، مالچ و کود سبز لازم است.

• · یک لایه نازک مالچ به طور چشمگیری باعث کاهش تبخیر از سطح خاک می شود این لایه خاک را از اشعه مستقیم آفتاب حفظ کرده همچنین از گرم شدن زیادی خاک جلوگیری می کند.

• · ایجاد شکاف های نازک در سطح خاک خشک به کاهش خشکی آب در لایه های زیرین کمک می کند.

با تمام این روشها، باز هم بایستی ازعان نمود که بهترین راه حفظ آب در خاک، تقبل هزینه آبیاری است. با این وجود با کمک روشهای ذکر شده می توان بهترین استفاده را از کمترین منابع برد و علاوه بر حفظ رطوبت خاک، آب کمتری را مورد استفاده قرار داد.

یک نکته قابل توجه این است که، معمولاً کود سبز یا محصولات پوششی همیشه راه مناسبی برای کاهش تبخیر از سطح خاک نیستند. با وجودیکه پوشش گیاهی باعث ایجاد سایه و همچنین کاهش نور مستقیم خورشید به سطح خاک می شود، اما آب را از سطح برگ‌هایشان همانند سطح خاک و حتی بیشتر از آن تبخیر می کنند.

همچنین هنگامی که رطوبت خاک کاهش می یابد گیاهان برای دست یابی به آب با محصول اصلی رقابت می کنند. بنابراین باید آنها را کند و به صورت مالچ از آنها استفاده کرد.

 
افزایش نفوذپذیری آب

در هنگام بارندگی های شدید فقط میزان کمی از آب به داخل خاک نفوذ می کند بقیه قسمتهای آن بصورت روان آب از بین می رود. و در نتیجه از دسترس محصول خارج می شود. به منظور دست یابی هر چه بیشتر خاک به آب باران نیاز به نفوذپذیری آب باران الزامی می باشد.

بهترین راه به منظور دست یابی به نفوذپذیری بهتر آب حفظ خاک سطحی بصورت بافت مناسب خاک که شامل خلل  و فرج زیادی که توسط کرم خاکی ایجاد می شود، می باشد. کاربرد مالچ و گیاهان پوششی برای ایجاد بافت مطلوب خاک سطحی مناسب هستند.
آنها به کاهش سرعت جریان آب کمک کرده و در نتیجه زمان بیشتری به نفوذ آب اختصاص می یابد. در سراشیبی ها نفوذ آب باران می تواند بوسیله حفر شیارها به موازات خطوط هم تراز افزایش یابد . روان آب در داخل شیارها به دام می افتد و عمل نفوذ آب به داخل خاک به آرامی انجام می گیرد. پشته های نیمه گرد برای مثال در اطراف محصولات درختی اثر مشابهی دارند. آنها آبهای جاری را جمع آوری نموده و سپس آن را به سراشیبی هدایت می کنند در نتیجه نفوذ آب به داخل منطقه ریشه محصولات افزایش می یابد. در مزارع مسطح از پوسته گیاهان می توان استفاده کرد.

تخریب هنگام روان آب

در نواحی با بارندگی سنگین باید توجه داشت که روان آب به شکل گیری خندق (آبراهه) شدیدی منجر خواهد شد و در نتیجه تخریب ساختارهای هم تراز را در سراشیبی ها به همراه خواهد داشت.

ذخیره آب

شاید بتوان آب اضافی فصول بارانی را برای فصول خشک ذخیره کرد. راههای متعددی برای ذخیره سازی آب باران جهت آبیاری وجود دارد که اغلب نیاز به هزینه و کارگر زیادی دارند. لذا برای تصمیم گیری در امر ساختن و یا نساختن لوازم ذخیره آب باید به این مساله توجه داشت که فواید آن بیشتر از هزینه های ساخت باشد. از جمله این روشها می توان به ذخیره آب در حوضچه ها اشاره نمود. البته در این روش آب از طریق نشست و یا تبخیر به هدر می رود. ساخت تانکرهای آب می تواند از فرایند تبخیر و نشست آب جلوگیری کند اما این نیز به لوازم مناسب احتیاج دارد. ایجاد آب انبار نیز روشی برای ذخیره آب و استفاده از آن در زمان مناسب است.

منابع:

http://organic-agriculture.persianblog.ir/1385/12/

http://zeraate85.blogfa.com/post-27.aspx

http://organic-agriculture.persianblog.ir/1385/11/

پژمردگی باکتریایی سیب زمینی

                      پژمردگی باکتریایی سیب زمینی

این بیماری انتشار جهانی دارد و اولین بار در سال 1896 در آمریکا گزارش شد.علاوه بر سیب زمینی قادر است به گوجه فرنگی، فلفل ، بادمجان نیز حمله کند ، نژاد های دیگر این باکتری در موز و توتون نیز به صورت پاتوژن عمل می کنند. در ایران فقط سیب زمینی به این عامل مبتلا میشود. در دشت بروجن سبب پژمردگی و مرگ 56% بوته ها و37%محصول گردید.و در حال گزارش از گلستان می باشد.

عامل بیماری

باکتری Ralstonia solanacearum عامل بیماری  پژ مردگی  باکتریایی در سیب زمینی می باشد. باکتری از نوع میله ای کوتاه ،گرم منفی و دارای یک تاژک قطبی است.باکتری در غده سیب زمینی ،علفهای  هرز خانواده سولاناسه وخاک زمستان گذرانی میکند.غالبا از طریق زخم ناشی از ادوات کشاورزی و نماتد ها  وارد می شود و از طریق نشا آلوده گوجه ،فلفل وبادمجان و غیره  انتشار می یابد.

علایم بیماری

علایم بیماری به صورت پژمردگی در تمام مراحل رشد بوته ظاهر میشود.اندامهای هوایی بوته سیب زمینی مبتلا ،پژمرده و پلاسیده شده،برگها سبز خشک میشوند.ممکن است آلودگی بوته دیده شود،در حالی که هیچ علایمی در غده ها ظاهر نگردد،عکس آن هم ممکن است مثلا اندامهای بوته هیچگونه علایم نشان ندهند ولی در غده آثار بیماری به صورت سیاه شدن آوند ها دیده شود. چنانچه غده های آلوده برش داده شوند ترشحات باکتریایی به صورت قطرات سفید رنگی از آوندها خارج می گردد.   

چنانچه بیماری شدت یابد زیر پوست غده های سیب زمینی لکه های فرو رفته تیره رنگ ایجاد می شوند. اغلب در ناحیه چشمها و انتهای غده مواد چسبنده ای خارج می شود که باعث چسبیده شدن ذرات خاک به صورت قشری نازک در محل آلودگی می گردد.

مبارزه

کاشت غده های سالم و عاری از آلودگی، استفاده از واریته های مقاوم،تناوب 5ساله،دفع علف های هرز و مبارزه بیولوژیک با استفاده از ایزوله های Bacillus spp   جدا شده از ریزوسفر گیاهان مختلف،در کنترل بیماری پژمردگی باکتریایی سیب زمینی مؤثرند.